İnsan Hakları Derneği (İHD) Van Şubesi, “Türkiye’de İnsan Hakları” konulu paneli Ticaret Sanayi Odası (TSO) Salonu’nda düzenledi. İHD Başkanı Murat Melet’in moderatörlüğünü yaptığı panele Gazeteci Hüseyin Aykol, Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) Başkanı Şebnem Korur Fincancı, Yazar Fikret Başkaya ve Doktor Erdal Sipan konuşmacı olarak katıldı. Panele, İHDP Hakkâri yöneticileri, HDP Eşbaşkanları,  Milletvekili Muazzez Orhan, yerel gazeteciler, Barış Anneleri Meclisi, Özgür Kadın Hareketi (TJA), Sivil Toplum Kuruluşları (STK), (BASK-DER) yanı sıra birçok kişi katıldı.

Moderatör Murat Melet, ülkede yaşanan birçok hak ihlallerine karşı, korkmadan cesaretle mücadele etmenin önemli olduğunu söyledi.

‘TÜRKİYE İŞKENCEYİ, KATLİAMLARI SAVUNAN BİR TAZ OLUŞTU’

Panelde ilk olarak konuşan Şebnem Korur Fincancı, zor zamanlardan geçildiğini söyledi. Fincancı, evlerin salonlarında işkence, katledilen insanların fotoğrafları ve görüntüleriyle yüz yüze kaldıklarını dile getirdi. Türkiye’de birkaç yıldır katliamları, işkenceleri savunan bir tarz oluştuğunu ifade eden Fincancı, “Sokaklara saldırarak insanların çıkmasını engelliyorlar. Evleri başlarına yıktıkları, öldürdükleri insanların cenazelerini tahrip ederek mesaj veriyorlardı. İnsan hakları ihlalleri farklı bir boyuta ulaştı. İnsan hakları mücadelesi devletlerin geriletmesine ve sınırlandırmasına yönelik bir projedir. Ermeni, Yahudilere yönelik saldırıları, kölelik ve yokluğa sürükledikleri süreci bugün büyük bir nüfusu sürdüren Kürtleri yok etmeye yönelik politikalar yürütülüyor. Kürtleri yaşamdan, politikadan sürmeye yönelik bir politikayla karşı karşıya. Süreçleri değerlendirirken işkence gördüğü için tedavi sürecinde değerlendirme yaptığımız da Kürtlere dönük baskı işkence yeni bir durum değil. Bunun ağırlaştığı bir süreci görüyoruz. İnsan eliyle gerçekleştirilen bu ihlaller önlenebilir. İnsan eliyle olanları önleyebiliriz. Gürpınar’da 2016 yılında gözaltında olan bir gence 1 yıl 7 ay ceza verdi. O zaman verdikleri bu cezanın polise direnmek olarak değerlendirdiler. Aslında direndiği polis gence işkence uygulamıştı. Ama nasıl oluyorsa yargı bunu işkence olarak değil, hiddetli eylem, darp etme olarak tanımladı. Kadın mücadelesi içinde yerinde olan bir ifşa eylemi var. Erkek şiddetini ifşa ederek engelledik. Polisin adını öğrenerek ifşa ettik. Önemliydi bu ifşa. Yalnızca o polis değil o karara veren hakım, savcıda ifşa edildi. Hep beraber bu yönde çaba göstermeye ihtiyaç var” diye konuştu.

‘BİR İNSAN DİLİNİ KONUŞAMIYORSA BÜTÜN HAKLARI AYAKLAR ALTINDA’

Fincancı’nın ardından konuşan Doktor Erdal Sipan, ana dilin önemine dikkat çekti. Dilin önemini örneklerle anlatan Sipan, “Hasta bir insan anadiliyle kendini ifade edemiyorsa derdini söyleyemez ve tedavi olamaz. Hastaneye de gidemeyecek.  Kürdistan’da yaşananlar siz daha iyi biliyorsunuz. Evinizde Kürtçe konuşmuyorsanız Ehmede Xanî, Feqiye Teyran, Cegerxwin’i o evde tekrar öldürüyoruz. İletişimi ana dilimizle kullanırız. Toplum için dil ve kültürü iyi görmek gerekiyor. Biz kendi kültürümüzde dengbej ve şiirlerimizi Türkçe anlatabilir miyiz? Her toplum kültür ve dilin, doğru ortaya koymalı bunu iyi bilmeliyiz. Dilimiz ve kültürümüzle kişiliğimizi ortaya koymalıyız. Avrupa’da insanlara haklar veriliyor. ‘Bu insanın kendi anadiliyle konuşması ve kültürünü yaşaması gerekiyor’ diyor. Türkiye de asimile ederek kültürümüz yok edilmeye çalışılıyor. Ana dili bütün dünya herkes savunuyor. Bizde kendi haklarımızı savunmalıyız ve bunun programını çıkarmalıyız. Eğer bir insan dilini konuşamıyorsa, kendini ifade edemiyorsa bütün hakları ayaklar altındadır” dedi.

‘80 KİŞİDEN BİRİ CEZAEVİNDE’

Gazeteci Hüseyin Aykol da, son dönemde baskıların arttığını söyleyerek, insanların öldürüldüğünü, cenazelerinin verilmediğini, mezarlıkların tahrip edilip bombalandığını hatırlattı. Türkiye’de 355 cezaevinin olduğunu söyleyen Aykol, hala yeni cezaevlerinin yapılmaya devam ettiğini belirtti. İktidarın bunu bir müjdeymiş gibi duyurduğunu belirten Aykol, cezaevlerinde iki yüz 20 bin kapasitenin olduğunu dile getirdi. İki yüz 90 bin kişinin cezaevinde olup 70 bin kişinin yerde yattığı bilgisini veren Aykol,  “Bu nedenle adlileri cezaevlerine koymamayı düşünüyorlar. Denetimli serbestlik olayı var. Denetimli serbestlikle birlikte bir milyon insan cezaevinde. Yurtseverler 10 bin, Türkiye solundan insanlar 3 bin kişidir. Bütün yüklemde yüksek güvenlikli cezaevlerinde ihanet ettikleri diye adlandırılan Fetöcü’lere çok kötü davranıyorlar. Bunların yarısı itirafçı oldu. Özellikle o insanları hastanelik ettiler. Hasta mahpusların yarısını bu insanlar oluşturuyor. Türkiye’de her 80 kişiden biri cezaevindedir. Siyasi olanlar baskı altındadır” diye konuştu.

‘GÖZÜM ARKADA KALMAYACAK’

“Özgür basın geleneği şuana kadar neler yaptık” diyen Aykol, şöyle devam etti: “ Ape Musa derdi ‘ben bu ülkenin son 50 yılın hem sanığı, hem de tanığıyım.  Kürt basınını o temsil ediyordu. Özgür basın bu zamana geldiyse en zor koşulda çalışan gazeteci arkadaşlarımız sayesindedir. Ben 3 bin gazeteci yetiştirdim ve Kürt halkına armağan ettim. Gözüm arkada kalmayacak. Çünkü arkadaşlarım yetişti, o bayrağı onlar taşıyacak. Siz istedikçe o televizyonlar yayın yapacak, gazeteler çıkacak. Çünkü siz varsınız.”

‘ÖZGÜRLÜK MÜCADELESİNDE KAYBETMEK YOKTUR’

 “Osmanlı döneminde devlet kutsaldı cumhuriyette de devam etti” diyen Yazar Fikret Başkaya ise, “Özerk kurumlara yaşam hakkı tanımaz. Resmi tarih, resmi ideolojiyle hesaplaşmadan yapılan tahlillerin kıymeti yoktur. Anayasa bir kağıt parçasıdır. Ne dediğinden çok onu kimi yaptığından daha önemlidir. Son derecede geri bir metindir. Ama o kadarı da uygulanmıyor. Anayasada kanunlar uygulanmış olsaydı belediye başkanları görevlerinden alınmaz, binlerce insan düşüncelerinden dolayı cezaevinde olmazdı. Kürt sorunu demokratikleşmemenin gerekçesi yapılıyor. Hukukun baypas edilmesi de kolaylaşıyor. Bu rejim değiştirile bilinir ama asla ıslah edilemez. Zira esneme yeteneği yok. Türkiye’nin içinde bulunduğu sürece kriz diyemeyiz, kiriz karşılamıyor. Bir çöküş söz konusudur. Bu rejim farklı düşüneni yargılayan bir rejimdir. Özgürlük mücadelesinde kaybetmek diye bir şey yoktur. Adımını attığında özgürleşmeye başlar ve böylece sürüp gider”  diye konuştu.

Panel soru cevap bölümüyle sona erdi.