Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’nda 2022 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu teklifinin geneli üzerine yapılan görüşmeler de usul tartışmaları yaşandı. HDP Ekonomi Komisyonundan Sorumlu Eş Genel Başkan Yardımcısı Garo Paylan, komisyon görüşmelerinin canlı verilmemesini eleştirdi. Paylan, “2021 yılı dünyasında bütün demokratik ülkelerde bütçeler, komisyon aşamasında canlı yayınlanırken; bizim ülkemiz tabi k i demokratik bir ülke olmadığı için siz şeffaf olmayan bir şekilde yürütmenin vesayeti altında bu bütçe görüşmelerini halka kapatıyorsunuz. Bunun doğru bir tavır olmadığı” yönünde eleştiri sundu.

KOMİSYON BAŞKANINDAN İTİRAF GİBİ GAF

Paylan’ın eleştirilerine yanıt veren Komisyon Başkanı Cevdet Yılmaz’dan gaf geldi. Yılmaz, daha önceki içtihatlara göre çalışma yaptıklarını belirterek, “’Bu ülke demokratik bir ülke diyemezsiniz.’ Böyle bir şey söz konusu değil. Böyle demokratik bir ülkede halkın temsilcileri olarak görev yapıyoruz” dedi. Paylan’dan yanıt “çok doğru” oldu.

YEDEK ÖDENEK HUKUKA AYKIRI

CHP’nin komisyon üyesi Bülent Kuşoğlu, bütçe ve kesin hesap kanunlarının istismar edildiğini kaydederek, “Genel uygunluk bildiriminde bu dönemde yedek ödenek kullanımı 96,5 milyara çıkmış. Ödenek üstü gider 94 -95 milyarı bulmuş. Şimdi bunların kanuna uygun olduğunu söylüyoruz, bütçe kanununa uygun diyoruz ancak bunlar hukuka aykırı” dedi.

HEDEFLERİN TUTTURULMASI BAŞLAMADAN MÜMKÜN DEĞİL

Kamu Özel İşbirlikleriyle (KÖİ) ilgili noktalara da dikkati çeken Kuşoğlu, 2020 yılı bütçesinde şimdiden başarısızlığı getirecek hedefler bulunduğunun altını çizerek, “Ortalama dolar kuru 9,27 alınmış, bugün dolar kuru 9,50’n in üzerinde biliyorsunuz, gelecek yıl için 9,27 alınmış. Enflasyon yüzde 9,8 alınmış, bu sene yüzde 20 ’nin üzerinde olacak, bu hedefin de tutturulması daha başlamadan mümkün değil” dedi.

HİBEYLE 226 TAŞIT NASIL ALINACAK?

Kuşoğlu, şu soruları yöneltti: “T cetveliyle toplam olarak 226 taşıtın hibe yoluyla alınması öngörülmüş, hibe yoluyla 226 taşıt nasıl alınıyor? Nasıl uygulanıyor bu? Nasıl mümkün olabiliyor? Nereden alınacak? Göç idaresi başkanlığında anormal bir artış olmuş, 4,5 milyar ödenek konulmuş. Bunun AB fonlarıyla karşılanması gerekmiyor muydu? Yanlış dış politika ceremesini vatandaş mı ödeyecek? FATF kararlarının gerekçeleri telafi edilecek midir? Dernek ve birliklere ödenen rakamlar hangi dernek ve birliklere ödenmiştir? Greco’nun Dördüncü Tur Değerlendirme raporunda yer alan 10 maddenin yerine getirilmediği önerilerine dair hangi önlemler alınmıştır?”

İYİ PARTİLİ USTA: SONUÇ?

İYİ Parti komisyon üyesi Erhan Usta da “Türkiye’de makroekonomik ekonominin yönetiminden kim sorumlu? Kurum olarak, birey olarak hem teknik düzeyde hem daha üst siyasi düzeyde kim sorumlu? Böyle bir sorumluluk var mı?” diye sordu. İYİ Partili Usta, AKP’nin 19 yıllık iktidarı boyunca hep girdiler üzerinden konuşmasını eleştirerek, “sonuç ne” diye sordu. Usta, eleştirilerini şöyle sıraladı: “‘Eylem planını yaptık, şu düzenlemeyi yaptık, bunu yaptık.’ Sonuç? Yok; sonuç sıfır, sonuç daha kötü. Keşke hiçbir şey yapılmasa, kendi hâline bırakılsa belki bundan daha iyi olur, daha az bozucu etki olur diye düşünesi geliyor insanın” dedi.

TÜRKÇE BAKIŞ AÇISIYLA DEĞERLENDİRME

Bütçeyi öven MHP’li komisyon üyesi İsmail Faruk Aksu, “Milliyetçi Hareket Partisi olarak gelişmeleri Ankara merkezli ve Türkçe bakış açısıyla değerlendiriyoruz. Önceliğimiz toplumsal meseleler ve onların çözümüdür. Bu çerçevede, ülkemizin terör belasından tamamen kurtulmasıdır, işsizimizin, çiftçimizin, çalışanlarımızın, esnaf ve sanayicimizin beklentilerinin karşılanmasıdır” dedi.

KANUN-İ ESASİ İLE TANIN BÜTÇE GERİ ALINDI

CHP komisyon üyesi Mehmet Bekaroğlu, “Bütçe konuşuyoruz, önce bütçe hakkından söz etmemiz gerekiyor. Bakın, biz burada bütçe konuşuyoruz ama Anayasa’nın 161’inc i maddesi diyor k i: ‘Bu bütçeyi kabul etmezseniz ek bütçe yapılır, o da olmazsa yeniden değerleme oranında Cumhurbaşkanı artırır ve yoluna devam eder’ Yani diyor ki: ‘Siz konuşun, ne yaparsanız yapın, bütçe hakkınız diye birşey yok; sadece konuşuyorsunuz, sadece benim getirdiğimi –Cumhurbaşkanının tabii- orada onaylayacaksınız; başka bir seçeneğiniz yoktur.’ Bu, ta 1876’da Osmanlıda Kanun -ı Esasi’yle bu millete tanınan bütçe hakkının elinden geri alınması anlamına geliyor” dedi.

KİM BU DEVLET GÖREVLİLERİ?

Bekaroğlu, şöyle devam etti: “Bu sarayda bulunan insanlar tuhaf, kendilerine tuhaf lakaplar da takıyorlar. Biri ‘devlet görevlisi’ diye bir unvan kullanıyor. ‘Devlet görevlisi’ nedir? Şöyle şey de duyardım ben, istihbarat örgütlerinin birtakım elemanları filan kullanırdı. ‘Kimsin?’ Dışarıda anlatırdı, ‘Ben devlet görevlisiyim’ filan diye hava atardı. Bu ne demek arkadaşlar ya? Resmî hesabının başına ‘devlet görevlisi’ yazmış Sayın Fahrettin Altun. Bu insanlar kim? Size soruyorum” şeklinde konuştu.

TWİTTER SAVUNMASI

Komisyon Başkanı Cevdet Yılmaz, “devlet görevlisi” unvanının Twitter tarafından konulduğunu öne sürdü. Bekaroğlu, bir tek Altun’da gördüğünü söyleyerek, Fuat Oktay’a kendisine de Twitter tarafından böyle bir unvan verilip, verilmediğini sordu.

HDP komisyon üyesi Erol Katırcıoğlu, kurdaki değişimleri ithalata bağımlı ekonomiye sahip olmanın sonuçları olarak değerlendirerek, ithalata bağımlılığın azaltılması gerektiğini vurguladı.

‘ALEVİ GERÇEĞİ VAR’

Söz alan HDP’li Ali Kenanoğlu’da Diyanet’e ayrılan bütçeyi eleştirdi. Diyanet İşleri Başkanlığı’nın bütçesinin 7 bakanlık ve 26 başkanlık bütçesinden fazla olduğunu kaydeden Kenanoğlu, “Diyanet, devletin yani iktidarın siyasi hedeflerine uygun iş yapan işlevsel bir aparat hâlinde duruyor” dedi. Kenanoğlu, Diyanet’in Kürtçe hizmet vermemesini de eleştirdi. Türkiye’de bir Alevi gerçeği olduğunu hatırlatan Kenanoğlu, “Oysa Diyanet ve topyekûn devlet, topyekûn iktidar bu gerçeği görmüyor, tam tersine Diyanet İşleri Başkanlığı, Alevilerin ibadethanesi olan cemevlerine karşı ‘Bizim kırmızı çizgimizdir, asla ibadethane olarak kabul etmeyiz’ diyebiliyor” diyerek, eleştirdi.

‘TOPLUMSAL CİNSİYETE DAYALI DEĞİL’

HDP milletvekilleri Semra Güzel ve Dilan Dirayet Taşdemir de bütçenin toplumsal cinsiyete duyarlı bir bütçe olmadığına dönük eleştirilerini sıraladı.

HDP komisyon üyesi Necdet İpekyüz de bütçe de “Kürt”, “Kürtçe”, “özgürlük”, “barış”, “eşitlik”, “göçmen”, “mülteci” kelimelerinin geçmemesini eleştirdi. Hükümetin kayyım politikalarını da eleştiren İpekyüz, kayyımların yolsuzluklarına değindi.

AKP’Lİ EKREM ÇELEBİ: KAYYIM DOĞRU DEĞİL AMA…

Söz alan AKP’li Ekrem Çelebi, “Hiçbir devlet görevlisi durup, dururken kayyım atamaz” diyerek, kayyım atanmasını doğru bulmadığını söyledi. Çelebi, kayyım atamalarını da yine “Dağa para aktarılıyor” sözleriyle savundu.

Genel görüşmeler ardından Cumhurbaşkanı Fuat Oktay’a muhalefet partileri tarafından sorular yöneltildi.

HDP’li Garo Paylan, “10 bin dolar alan siyasetçinin kim olduğu bilgisini savcıya açıklaması için talimat verdiniz mi? Çiftçi ile ilgili ne yapacaksınız? EYT’lileri neden bütçeye koymadınız? Faiz neden enflasyon sonuç mudur? Panama belgeleriyle ilgili harekete geçecek misiniz, neden bir şey yapmıyorsunuz” dedi. Erol Katırcıoğlu da şu soruları yöneltti: “Düşük kur politikası hükümetinizin tercihi midir? Kurlara neden müdahale etmiyorsunuz? İstihdama, cari açığa nasıl etkiler yapacağını bekliyorsunuz?”

CHP’li Cavit Arı, “Avrasya tünelinden kaçak geçişler olduğu bilgisi doğru mu? Bugüne kadar 27 milyon ödendiğine dair bilgi doğru mudur?” diye sordu.

‘GOCUNUYORSUNUZ TRTIŞMASI’

Söz alan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, muhalefet milletvekillerinin “ne yaptınız” sorularına, yapılan yollar, köprüleri, güvenlik politikası ve TÜRKSAT 5A uydusunun uzaya fırlatılmasını sıraladı. Oktay’ın konuşmasını yaptığı sırada kullandığı “Gurur duymuyorsunuz da gocunuyorsunuz” sözleri tepkiyle karşılandı.

KÖİ’LERE ‘VİZYON PROJESİ’ SAVUNMASI

Oktay, Merkez Bankası’nın politika faiz indirimi kararının Para Politikası Kurulu üyeleri tarafından alındığını belirterek, Merkez Bankası’nın bağımsızlığını zedeleyecek noktaya çekilmemesi gerektiğini savundu. Kamu Özel İşbirlikleri projelerinin “vizyon projesi” olarak savunan Oktay, “Ülkemizin dünyaya entegrasyonu bu projelerle sağlanmaktadır” dedi.

PANDEMİDE 152 BİN ESNAF KEPENK KAPATTI

Oktay, Türkiye Gençlik Vakfı’na yönelik eleştirileri de cemaat tarafından bir yıpratma operasyonu savunması yaptı.  Oktay, genel eleştirilere verdiği yanıtlar ardından soruları cevapladı. “Bütçede esnaf yer almakta mıdır” sorusuna Oktay, pandemi döneminde esnafa 9 milyar destek sağladıklarını savundu. Esnaf verilerini de paylaşan Oktay, 1 Mart 2020-30 Eylül 2021 tarihleri arasında 152 bin 48 esnafın kepenk kapattığını aktardı.

Bütçede kadının olmadığına yönelik eleştirileri de Oktay, Kadına Yönelik Şiddetle Mcüdele Dördüncü Ulusal Eylem planıyla savundu. Kadına yönelik bütçenin 2,2 arttığını savunan Oktay, kadın erkek daha da güçlendirmeyi hedeflediklerini ileri sürdü. Oktay, 3 bin 600 ek göstegeye dair çalışmaları da 2022 yılında tamamlayacaklarını söyledi. Dernek yardımlarına dair de Oktay, “Ağustos ayı itibariyle 587,3 milyonluk TL kamu yararı gözetilerek, dernek ve vakıflara yapılmıştır. Bunun 257,5 milyon TL’si Yunus Emre Vakfına, 163 milyon TL’si Yeşilay’a, 38,8 milyon Kızılay’a ödenmiştir” dedi.