Halkların Demokratik Partisi (HDP) yönetimindeki Mardin Büyükşehir Belediyesi’nin devredildiği kayyım yönetimi, 17 Kasım 2016-14 Nisan 2019 ile 19 Ağustos 2019-10 Haziran 2020 tarihleri arasında yaptığı yolsuzluklara ilişkin açılan 2 ayrı soruşturmada 72 kişi hakkında İçişleri Bakanlığı yargılama izini verdi. Her iki soruşturma listesinin başındaki isim ise dönemin kayyımı Mustafa Yaman yer aldı. Toplam değeri 540 milyonu aşan 36 ayrı ihalede firmalara toplamda 98 milyon fazla ödeme yapıldığı tel tek tespit edilen müfettiş incelemelerinin detaylarında da çarpıcı bilgiler ortaya çıktı.
MA GÜNDEME GETİRDİ
Müfettişlerin usulsüzlük tespiti yaptığı ihalelerin 21’i Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı bünyesinde yapılan toplamda 28 milyon 766 bin 193 TL değerindeki ihalelerden oluştu. Buna göre; parklar için gerçekleştirilen alım ihaleleri, aydınlatma ihaleleri, çöp poşeti alım ihaleleri, ağaçlandırma, çekici kiralama ihaleleri de soruşturma konusu olurken, kayyım döneminde yapıldıktan sonra bakımsızlıktan kuruyan dikey bahçe projesinin ihalesi de soruşturma konusu oldu. Soruşturma konusu olan ihaleler arasında Mezopotamya Ajansı’nın (MA) daha önce hayali olduğunu belgeleri ile ortaya koyduğu Nusaybin’deki çöp depolama alanının ağaçlandırılması ihalesi de yer aldı.
Usulsüzlük tespit edilen 15 ihale ise, Kırsal Yollar Daire Başkanlığı bünyesinde yaklaşık 510 milyon 738 bin 587 TL değerinde. Söz konusu ihaleler arasında MA’nın daha önce gündeme getirdiği 352 milyon TL değerindeki 10 ayrı yol ihalesi de yer aldı. Yine MA tarafından gündeme getirilen ve 31 Mart 2019 yerel seçimlerinden sonra HDP’li Ahmet Türk’e mazbata verilmesinin geciktirildiği süreçte yapılan ihalelerin de usulsüz olduğu tespit edildi.
HİLENİN ADI: MUHTELİF YOLLAR
İhalelerin neredeyse tamamında il adı ya da ilçe adı verilerek, “muhtelif yolların yapımı” ifadesi kullanılırken, yapılacak yol miktarı, dökülecek asfalt miktarı ve daha birçok kalemin ihale dosyalarında belirtilmediği tespit edildi. Müfettişlerin dikkat çeken tespitleri arasında, ihalelerin Kamu İhale Kanunu’nun (KİK) 21’inci maddesinin (c) bendi kapsamında “pazarlık usulü” ile yapılmasına dair tespiti yer aldı.
GÜVENLİK YAZISI
Kayyım yönetiminin ihalelerin tamamında KİK’in söz konusu maddesinin kullanımında İl Jandarma Komutanlığı ya da Mardin İl Emniyet Müdürlüğü tarafından yazıldığı belirtilen “yol yapımının güvenlik gerekçesi ile ivedilikle yapılması” talebinin ihaleler için olmadığı belirtildi. Müfettişler ilgili tespite dair bölgedeki kayyım belediyeleri ile AKP’li belediyelerin ısrarla kullandığı bu yönteme dair şu ifadeleri kullandı: “Yazılan yazıda ihale sürecinin değil yol yapım onaranlarının hızlı bir biçimde yapılmasının istenildiği, sonuç olarak bahse konu yolların hızlı yapılmasının istenilmesindeki kastın, yapım aşaması ile ilgili olduğu, ihale süreciyle bir alakasının olmadığı, pazarlık usulü ile ihale için uygun şartlar olmadığı halde 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 21/c maddesine göre ihale yapıldığı.”
YAPILMAYAN İŞLER
Söz konusu gerekçenin sunulmasına rağmen ihale komisyonunun toplanma ve alınan kararları onaylaması arasında 2 haftaya varan sürelerin olduğunu belirtilen müfettiş incelemesinde “Bu durumun ivedi durumlarda yapılması gereken bu ihale usulüne tezatlık oluşturduğu” kaydedildi. Yine yapıldığı iddia edilen yollarda yapılan incelemeler sonucunda kimi yolların tamamlanmadığı, malzemenin şartnamede belirtildiği şekilde kullanılmadığı, birçok yolun da yapılmadığı halde yapılmış gibi gösterildiği tespitleri yer aldı.
ÖNCEDEN TUTANAK
Alım işlerine dair ihalelerle ilgili de tutanakların çelişkili ve eksik olduğu tespiti yer alırken, tutanakların açıklayıcı olmadığı, giriş ve çıkış tutanaklarında tarih ve imza olmadığı belirtildi. Yine kimi tutanaklara dair ise, “Tarih atılan bir kısım tutanakların muayene kabulden önce hazırlandığı” kaydedildi. Tutanakların ambar kayıtlarıyla çeliştiği, büyük kısmında malzemelerin nereye kurulduğunun belli olmadı da müfettiş incelemelerine yansıdı.
HAYALİ İHALE
Hayali İhale olarak gündeme gelen Nusaybin çöp depolama alanın ıslahına dair ihalenin hayali olduğu müfettişler tarafından da tespit edilirken, "sahanın 2017-2018 yıllarında belediye imkanları ile ıslah edilmesine rağmen yeniden ihaleye çıkarıldığı" belirtildi. İhale sonucunda bir milyon 365 bin liralık kamu zararı oluştuğu ifade edildi.
MA / Ahmet Kanbal
