Rusya’nın doğusunda bulunan Kamçatka Yarımadası açıklarında günün ilk saatlerinde meydana gelen 8,8 büyüklüğündeki deprem, tarihte ölçüm cihazlarıyla kayıt altına alınmış en büyük 10 depremden biri olarak kayıtlara geçti.
Peki dünyadaki en büyük depremler nerelerde yaşandı?
1. Valdivia Depremi, Şili – 1960
22 Mayıs 1960’ta Şili’nin Valdivia kenti yakınlarında meydana gelen bu deprem, bugüne dek ölçülmüş en büyük yer sarsıntısı olarak kayda geçti.
Yaklaşık 10 dakika süren depremin büyüklüğü moment magnitüd (Mw) ölçeğine göre 9,5 olarak belirlendi. Deprem, kıyı boyunca büyük çöküntülere yol açtı, kırsal bölgelerde toprak kaymaları yaşandı ve ardından gelen dev tsunami dalgaları kıyı şeridini harap etti.
Yaklaşık 5 bin 700 kişi hayatını kaybetti. İki gün sonra, Cordón Caulle volkanı bu sismik faaliyetin tetiklemesiyle patladı ve 59 gün boyunca lav, buhar ve kül püskürttü.
2. Alaska Depremi, ABD – 1964
27 Mart 1964’te Alaska’da meydana gelen 9,2 büyüklüğündeki bu deprem, Kuzey Amerika’yı etkileyen en büyük sismik olay oldu.
Neredeyse 1.000 km’lik bir fay hattının kırılması sonucu oluşan deprem yaklaşık 5 dakika sürdü. Anchorage kenti ağır hasar gördü; yollar çöktü, altyapılar yıkıldı.
Deprem sırasında tsunami dalgaları da oluştu. Dev dalgalar, hem Alaska kıyılarını hem de diğer Pasifik kıyılarını etkiledi.
3. Hint Okyanusu Depremi, Endonezya – 2004
26 Aralık 2004’te Endonezya açıklarında gerçekleşen 9,1 büyüklüğündeki deprem, yeryüzünde bugüne kadar yaşanan en ölümcül doğal afetlerden biri olarak kayıtlara geçti.
Hindistan levhası ile Burma mikrolevhası arasındaki subdüksiyon hareketiyle oluşan deprem, deniz tabanında 20 metreyi aşan yükselmeye neden oldu.
Bunun sonucunda oluşan dev tsunami dalgaları 14 ülkeyi vurdu ve yaklaşık 228 bin kişinin ölümüne yol açtı. En çok can kaybı Endonezya, Sri Lanka, Hindistan ve Tayland’da yaşandı.
4. Tohoku Depremi, Japonya – 2011
11 Mart 2011’de Japonya’nın kuzeydoğu açıklarında meydana gelen 9,1 büyüklüğündeki Tohoku depremi, ülkede kaydedilmiş en büyük depremdi.
72 km açıkta meydana gelen sarsıntı, Honshu adasını 2,4 metre doğuya kaydırdı, dünya ekseninde ise 10–25 cm’lik bir sapmaya neden oldu.
Tsunami dalgaları 40 metreyi aşarken, kıyı kentleri tamamen silindi.
En büyük felaketlerden biri de Fukushima Daiichi nükleer santralinde yaşandı; elektrik kesintisi nedeniyle soğutma sistemleri durdu ve reaktörlerde erime gerçekleşti.
Depremde 22 binden fazla kişi yaşamını yitirdi.
5. Severo-Kurilsk Depremi, Rusya – 1952
4 Kasım 1952’de Rusya’nın Kuril Adaları’nda meydana gelen 9 büyüklüğündeki deprem, Severo-Kurilsk kentinin neredeyse tamamını yok etti.
İlk tsunami dalgasından sonra güvenli olduğunu sanarak evlerine dönen birçok kişi ikinci büyük dalgada hayatını kaybetti. Tahminlere göre kasabanın yarısı yaşamını yitirdi.
Felaketin ardından kent daha yüksek bir yere taşınarak yeniden inşa edildi.
6. Concepcion Depremi, Şili – 2010
27 Şubat 2010’da Şili’nin orta kıyılarında meydana gelen 8, 8 büyüklüğündeki deprem yaklaşık 3 dakika sürdü. Deprem özellikle Concepcion ve çevresinde hissedildi.
Daha önce 1939, 1953 ve 1960’ta da büyük depremler yaşamış olan şehir, bir kez daha büyük yıkımla karşılaştı.
Deniz altı kırığı nedeniyle tsunami uyarıları yayıldı ve Japonya’dan Kaliforniya’ya kadar 53 ülke alarma geçti.
7. Rat Adası Depremi, Alaska – 1965
Aleut Adaları zincirinin bir parçası olan Rat Adası açıklarında 1965 yılında meydana gelen 8,7 büyüklüğündeki deprem, büyük bir tsunamiye neden oldu.
304 km uzaklıktaki Shemya Adası’nda 10 metrelik dalgalar kaydedildi. Hawaii kıyılarında ise dalga yüksekliği 1 metreye ulaştı. Bölgedeki nüfusun seyrek olması, can kaybını sınırlı tuttu.
8. Assam-Tibet Depremi, Hindistan – 1950
15 Ağustos 1950’de Hindistan’ın Assam eyaleti ile Tibet arasında meydana gelen kara depremi, tarihte karada kaydedilen en güçlü sarsıntı oldu.
Hint ve Avrasya levhalarının çarpışması sonucu oluşan bu deprem, hem Hindistan hem de Tibet’te büyük yıkımlara neden oldu.
Hindistan’da 70 köy tamamen yıkıldı. Toplamda 4 bin 800 kişinin öldüğü tahmin ediliyor.
9. Aleut Adaları Depremi, ABD – 1946
1 Nisan 1946’da Kuzey Pasifik’teki Aleut Adaları açıklarında meydana gelen 8,6 büyüklüğündeki deprem, saatte 800 km hızla ilerleyen tsunami dalgaları oluşturdu.
Dalga sadece 5 saat içinde Hawaii’ye ulaştı ve burada 159 kişinin ölümüne neden oldu. Unimak Adası’nda 42 metreye kadar ulaşan dalgalar kaydedildi. Hatta Antarktika kıyılarında bile tsunami izleri tespit edildi.
10. Hint Okyanusu Depremi, Endonezya – 2012
11 Nisan 2012’de Endonezya’nın Banda Aceh kenti açıklarında meydana gelen 8,6 büyüklüğündeki bu deprem, şimdiye kadar kaydedilmiş en güçlü “yatay kırıklı” (strike-slip) deprem olarak tanımlanıyor.
Hemen ardından 8,2’lik bir artçı sarsıntı daha yaşandı. Tsunami korkusu bölgede büyük panik yarattı ancak beklenen büyük dalgalar oluşmadı. Maddi hasar sınırlı kaldı.(BBC)
