İran'da kadınlara başörtüsünün zorunlu tutulmasına karşı çıkmasıyla tanınan insan hakları savunucusu, Kürt kadın Roya Heshmati, birkaç ay önce başkent Tahran'da başı açık şekilde çekilmiş fotoğrafı nedeniyle 74 kırbaç cezasına çarptırıldı. Yaşadıklarını insan hakları kuruluşu Hengaw'a yazdığı mektupta anlatan Heshmati, işkence sırasında Jîna Mahsa Amini eylemlerinin simgesi haline gelen "'Jin, Jîyan, Azadî" (Kadın, Yaşam, Özgürlük) sloganını attığını söyledi. Heshmati, kırbaçlanması öncesinde başını açtığını ama yetkililerin kendisine zorla başörtüsü taktığını da anlattı.
'ZORL BAŞÖRTÜSÜ TAKIP KELEPÇELEDİLER'
Heshmati, kırbaç cezasının uygulanacağı mahkeme salonuna girdiğinde, avukatının ve bir personelin "sorun çıkmaması" için aksi yönde tavsiye vermesine rağmen "boyun eğmemek" adına başörtüsünü çıkardığını belirtti. Kendisini kırbaçlayan yetkilinin başörtüsünü takmazsa 74 kırbaç cezası ekleme tehdidine de uymayan Heshmati, "Duruşumu korudum ve başörtüsü takmadım" dedi. Sonrasında ise iki kadının gelerek kendisine zorla başörtüsü taktığını ve yeniden çıkarmaması için de ellerini kelepçelediğini söyledi.
'ORTAÇAĞ İŞKENCE ODASINA BENZİYORDU'
İranlı Kürt kadın, mektubunda kırbaçlandığı yeri de ayrıntısıyla anlattı. Odada her iki yanına ve ucuna kelepçeler takılı bir yatak ile yine kelepçeler takılı, büyük, şövale benzeri bir cihazın bulunduğunu belirten Heshmati, "Tam teşekküllü bir Ortaçağ işkence odasına benziyordu" dedi.
'JÎN, JİYAN, AZADÎ'
Anlatımına göre Heshmati, kırbaçlanmaya başladığı sırada hızla, Kürt kadın Jîna Mahsa Amini’nin başörtüsü takmadığı gerekçesiyle "ahlak polisi" tarafından öldürülmesi sonrasındaki eylemlerin simgesi haline gelen "'Jin, Jîyan, Azadî" sloganını atmaya başladı.
Heshmati, kırbaçlandığı sırada "'Jin, Jîyan, Azadî, köleliğin giysileri yırtıldı, kara gecemiz aydınlanacak ve bütün kırbaçlar ortadan kaldırılacak" diye slogan atarak odadakilerin çektiği acıyı anlamamasını sağlamaya çalıştığını söyledi.
Odadan çıktığında başörtüsünü hemen çıkardığını da ekleyen Heshmati, yargıcın verilen karardan rahatsızlık duyduğunu ama uygulamada ısrarcı olduğunu anlattı.
'TELEFONUNA VE BİLGİSAYARINA EL KOYDULAR'
Avukatı Maziar Tatai ise Heshmati'nin, önce başı açık bir fotoğrafını paylaştığı gerekçesiyle tutuklanıp telefonu ile bilgisayarına el konduğunu, sonrasında İran yargısının suçlamaları birkaç kez değiştirdiğini anlattı. Buna göre, İranlı Kürt kadına yöneltilen suçlamalar arasında "rejim karşıtı propaganda yapmak", "dini başörtüsü takmadan sokakta bulunmak", "ahlaka zarar vermek", "edebe aykırı içerik paylaşmak" ve "insanları yozlaşmaya teşvik etmek" gibi suçlamalar yöneltildi. Heshmati'ni önce cezaevinde birkaç gün tutulduğu, sonrasında ise ceza indirimine gidildiğini belirtildi.
İran'da Jîna Mahsa Amini'nin Eylül 2022'deki ölümünden sonra ülke çapında düzenlenen protestoların ardından güvenlik güçlerinin ve "ahlak polisinin" baskısı derinleşiyor. Zorunlu başörtüsü dayatmasının uygulanması için ülke çapında güvenlik kameraları yerleştirilirken, cezaların artırılmasını amaçlayan yeni bir yasanın da kabul edilmesi bekleniyor.