15 Mayıs Kürt Diil Bayramı kapsamında Amed'in Sur ilçesinde bulunan ÇandAmed Konferans Salonu'nda birtakım etkinlikler düzenlendi. Amed Kürt Enstitüsü, Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti), Mezopotamya Dil ve Kültür Araştırmaları Derneği (MED-DER), Destar Dergisi, Demokratik Bölgeler Partisi (DBP), Kürt Edebiyatçılar Derneği, Halkların Demokratik Partisi (HDP) tarafından düzenlenen etkinliğin yapıldığı salona "Her dem Kurdî her der Kurdî" yazılı pankart asıldı. Program öncesi sahneye çıkan çocuklar, söyledikleri "Keleşo" ve "Zimane Kurdî" stranlarıyla izleyicilere güzel anlar yaşattı. Programa DBP Eş Genel Başkanları Keskin Bayındır ve Çiğdem Kılıçgün Uçar ile DEM Parti Eş Genel Başkanı Tuncer Bakırhan da katıldı.
Program Ömer Şahin'in tek kişilik Mir Celadet Ali Berdirxan'ın hikayesini anlatan "Bedir-Xan" oyunu ile başladı. Oyun ayakta alkışlandı. Şahin, oyun sonunda katılımcıların bayramını kutladı.
'YAŞASIN KÜRT DİLİ'
Kürt Edebiyatçılar Derneği Eşbaşkanı Fatmaxan Taşlıtunç yaptığı konuşmada, "Kimse dilinden utanmasın ve dilini konuşsun. Kürt dili çok kadim ve önemli bir dildir. Bu nedenle dilimizle uyuyup, dilimizle sevip, dilimizle konuşmalıyız. Yaşasın Kürt dili" dedi. DEM Parti Dil ve Kültür Komisyon Eşsözcüsü Cemile Turhallı ise Kırmançkî olarak yaptığı konuşmada Kürt dilinin gelişmesinde Kürt tiyatrosunun önemine değindi.
BEDIRXAN AİLESİ DE SALONDAYDI
Ardından program için salonda yer alan Bedirxan ailesi alkışlandı. Aile adına söz alan Fadıl Bedirxanoğlu, katılımcıları selamladı. Kürt dilinin milyonlarca düşmanının olduğunu ve bunu yok etmeye çalıştığını söyleyen Bedirxanoğlu, "Kimse bunu engelleyemedi ve engelleyemeyecek. En başta çocuklarına Kürtçe şarkılar, hikayeler söyleyerek Kürtçe konuşan anneler dilin kaybolmasına izin vermedi. İkinci olarak ise biz Kürdistan medreselerine borçluyuz. Medreselerde Kürt dili eğitim dili oldu. Bu eğitimle de Ahmede Xani, Meleye Ciziri, Feqiye Teyran'lar çıkarak Kürtçe'nin yok olmasına müsaade etmemişti. Üçüncü olarak ise Mir Celedat Bedirxan'ın emeği çoktur. Ondan sonra 1924'de inkar ve imha politikası başlamıştır. Mir Celadet sonrasında varlık yokluk mücadelesine girmiştir. O nedenle elifba ile başlayarak 1932'de Hawar Dergisi'ni çıkarmıştır. Daha ilk sayısında adını da koyarak, ‘bıçak kemiğe dayandı’ diyerek bu halkı birlikte tutan dil, kültür için dergiyi çıkarmıştır. 1933'de ise bir mektup Mustafa Kemal'e göndererek burada da Kürt dili ve kültürünü savunmuştur. Kürt halkı üzerindeki oyunları deşifre etmiştir. Sonrasında Hevn adında bir oyun çıkarmıştır. Gerçekten Celadet Bedirxan anlatmak yetmez" diye belirtti.
'KÜRTLER ASİMİLASYONA KARŞI DURMAYA DEVAM EDECEK'
Ardından siyasette Kürtçe konuşan HDP Eş Genel Başkanı Cahit Kırkazak ve DBP Eş Genel Başkanı Çiğdem Kılıçgün Uçar'a plaket verildi. DEM Parti Eş Genel Başkanı Bakırhan, rahatsızlığından ötürü etkinliğe katılamayan Kırkazak’ın plaketini vermek üzere sahneye çağrıldı. Burada konuşan Bakırhan, bugünün tarihi bir gün olduğunu söyledi. "Kürtçe’deki eksiklik için büyük utanç, halkta değil asimilasyoncu sistemdedir. Emekler, bedeller boşa gitmeyecektir. Celadet Ali Bedirxan bedel verdi, dilimiz için aç kaldı, sürgün edildi ama mücadelesinden geri durmadı. Arkadaşlarımız da aynı bu yolda gidiyor. Celadet birdi bin oldu. O Şam'da idi şimdi Wan'da, Amed’te birçok yerde var. Kürtler asimilasyona karşı bugüne kadar durdu bundan sonrada karşı duracaktır. İnşallah önümüzdeki günlerde dilimiz ve birliğimizin üzerinde daha faz duracağız ve bu topraklarda dilimizi ve siyasi haklarımızı kazanırız. Başarılar" ifadelerini kullandı.
Bakırhan, plaketi HDP Eş Genel Başkanı Cahit Kırkazak adına alan DEM Parti Amed İl Eşbaşkanı Pınar Sakık Tekin'e verdi.
UÇAR, ÖDÜLÜNÜ TUTSAK KADINLAR ADINA ALDI
Ardından DBP Eş Genel Başkanı Çiğdem Kılıçgün Uçar ödülünü alması için sahneye davet edildi. Uçar, Kırmançki yaptığı konuşmada, dili anneanesinden öğrendiğini ve onun sayesinde konuştuğunu söyledi. Annelerin anadil için önemine işarete eden Uçar, Abdullah Öcalan'ın Kürt dili için verdiği mücadelenin önemine işaret etti. Uçar, ödülünü "Şuan cezaevlerinde tecridi kırmak için mücadele eden kadınlar adına alıyorum" diye konuştu.
Uçar'a plaketi Remzi Azizoğlu verdi.
Plaket töreninin ardından dengbêjler sahne aldı. Program dengbej dinletisinin ardından son buldu.
