Hamileliğin ilk zamanlarından itibaren vücutta birtakım değişiklikler meydana gelmeye başlamaktadır. Bazı anne adaylarında bu değişiklikler fark edilse de bazı kişilerde fark edilmeyebilir. Gebelik belirtileri hafta hafta değişmekle birlikte her kadında aynı semptomlar ortaya çıkmayabilir. “Hamile miyim?”, “Kaç haftalık hamileyim?” Gibi soruların doğru yanıtına ulaşmak için vücudun verdiği tepkileri incelemek ve sağlıklı hamilelik süreci geçirmek için doktora danışmak gereklidir. Unutulmamalıdır ki hamileliğin ortak belirtileri olsa da bunlar kişiden kişiye farklılık gösterebilir ve hamilelik belirtileri olarak görülenler başka bir şeyle de ilişkili olabilir.

Hamilelik belirtileri nelerdir? 

Vücutta meydana gelen değişimler, hamilelik sebebiyle salgılanan hormonlar, rahmin büyümesi, beslenme şekilleri gibi etkenler, haftalık ve aylık olarak hamilelik belirtilerini farklılaştırmaktadır. Hamileliğin ilk belirtileri arasında östrojen ve progesteron hormonlarının artışı görülmektedir. Bu hormonların vücut düzeyindeki artış ile birlikte; aynı zamanda adet belirtisi de olan göğüslerde daha fazla hassasiyet oluşumu ve göğüslerin büyümesi göze çarpar. Ancak bunlar kesin gebelik belirtisi olarak değerlendirilmemeli ve emin olmak için mutlaka gebelik testi yapılmalıdır. Hamileliği işaret eden semptromlar ilk haftalarda çok belirgin düzeyde olmasa da hamileliğin yarattığı hormonal değişimler, vücutta hızlı bir şekilde kendini göstermeye başlamaktadır. Bazı kişilerde ise erken hamilelik belirtileri ilk hafta görülmeye başlayabileceği gibi bazı kişilerde bu belirtiler hiç görülmeyebilir. Hamilelik belirtileri aşağıdaki şekilde sıralanabilir:

Adet gecikmesi

Adet gecikmesi, gebeliğin ilk belirtilerinden biridir. Ancak her adet gecikmesi kesin hamilelik belirtisi değildir. Hamilelik döneminde regl kanamasının olmaması sebebiyle adet gecikmesi yaşandığında, kadınlar bunu erken hamilelik belirtisi olarak görebilmektedir. Adet gecikmesi, gebelik belirtisi olabileceği gibi başka kadın hastalıklarına da işaret edebilir. Ayrıca stres ve yeme bozuklukları da adet gecikmesine sebebiyet verebilmektedir.

Göğüs ağrısı ve meme hassasiyeti

Erken hamilelik belirtileri arasında ‘göğüslerde değişiklikler’ yer almaktadır. Hamilelikten kaynaklanan hormonal değişiklikler (östrojen, prolaktin ve progesteron hormonlarının salgılanması), göğüslerde ağrı yapabilmektedir. Göğüs ağrısı da adet belirtilerinden biri olduğundan, kesin hamilelik belirtisi olabilmek için tek başına yeterli değildir. Gebelik belirtileri arasında aynı zamanda göğüs uçlarının etrafının genişlemesi ve koyulaşması da yer alabilir. Hamilelik belirtisi olarak görülen bu durumlar, döllenmeden hemen sonra olabileceği gibi hamileliğin ilerleyen zamanlarında da ortaya çıkabilmektedir. Gebeliğin başlangıcında meme hassasiyeti olarak görülen bu durumlar hamileliğin ilerleyen zamanlarında büyüme ile devam etmektedir. Meme ucunun koyulaşması, gebeliğin başka bir erken belirtisidir. Meme ucunun koyulaşması rengi kontrol eden meme uçlarındaki hücreleri veya melanositleri etkileyen gebelik hormonlarından kaynaklanır. Meme uçları hamilelik sürecinde daha belirgin hale gelebilir, meme uçlarında süt kanalları da hamilelik döneminde açılmaya başlamaktadır.

Hamilelikte baş ağrısına karşı nasıl önlemler alınabilir?

Hamilelikte östrojen hormonunun artışıyla birlikte diğer hormanlarda da görülen inişli çıkışlı durumlar, metabolik değişiklikleri tetiklemektedir. Kan akımındaki artış, damar genişlemesi gibi durumlar migren ağrılarının artmasına sebep olmaktadır. Planlı bir gebelik gerçekleştirilecekse, migreni olan anne adayına ağrıyı kesmeye yönelik olumlu sonuçlar veren botoks tedavisi uygulaması yapılabilir.

Hamilelikte kabızlık çekmemek için ne yapılmalı?

Gebelik döneminde kabızlık sorunu yaşanıyorsa, bol bol sıvı ile birlikte lif yönünden zengin besinler tüketilmelidir.

Hamilelikte cilt lekelerine ve çatlaklara karşı nasıl önlemler alınabilir?

Hamilelikte lekelenme şikayeti olanlar, gün ışığına çıkarken dikkatli olmalı ve mutlaka güneş koruyucu kullanılmalıdır. Çatlak oluşumunu tamamen engellemek mümkün olmasa da azaltmaya yönelik önlem almak için cilt tipine uygun nemlendirici kullanılmalıdır.

Hamilelikte göğüs ağrısı şikayetini azaltmak için ne yapılabilir?

Hamilelikte göğüs ağrısı şikayetini azaltmak için göğüs uçlarının fazla uyarılmasından kaçınılmalı, baskı uygulanmamalıdır.

Hamilelikte varisli damarlar ve bacak ödemi şikayetlerinde neler yapılmalı?

Bacaklarda görülen varisli damarlar, hamilelik sırasında dolaşımdaki kan hacminin artması ve hamile uterusun büyük damarlar üzerindeki baskısı gibi faktörlerin bir kombinasyonu nedeniyle hamilelikte çok yaygındır. Damarlar üzerindeki bu artan basınç; ağrıya, ağırlık hissine, kramplara (özellikle geceleri) ve diğer alışılmadık hislere neden olabilen bacakların şişmesine (ödem) neden olabilir.

Hamilelikte varisli damarları olan kişilere şunlar önerilebilir.

  • Destek çorapları giyin.
  • Uzun süre ayakta durmaktan kaçının.
  • Nazikçe ve düzenli olarak egzersiz yapın (yürüme, yüzme gibi).
  • Mümkün olduğunda ayaklarınızı yüksekte tutarak dinlenin.
  • Bacaklarınıza masaj yapmayı deneyin.

Hamilelikte ani kilo alımı için ne yapılabilir?

Haftada 3-5 kilodan fazla kilo alımı preeklampsinin bir göstergesi olabilir. Hasarlı kan damarları, daha fazla suyun vücudunuzun dokusuna sızmasına ve burada kalmasına ve böbreklerden atılacak şekilde geçmemesine neden olur.

Kanama (Akıntı)

Bazı durumlarda hamilelik belirtileri akıntı olarak kendini gösterebilmektedir. Hamilelikte kanama, hafif lekelenme şeklindedir ve hamileliğin başlangıcının habercisi olabilmektedir. Bu kanamalar, regl kanamalarından farklıdır ve hamileliğin başlangıcına işaret edebildiği için erken hamilelik belirtileri arasındadır. Aynı zamanda kanamalar dış gebelik belirtisi olabileceği için mutlaka doktor kontrolünden geçilmelidir.

Baş dönmesi

Hamilelikte baş dönmesi, metabolik değişimlerden kaynaklı olarak görülebilmektedir. Bu süreçte metabolik takibin yapılması son derece önemlidir.

Yorgunluk ve uyuma isteği

Vücutta artan progesteron hormonu, uyuma isteği yaratabilmektedir. Bu sebeple ilk 3 aylık hamilelik belirtilerinde sürekli uyuma isteği ve yorgunluk olabilmektedir. Hamileliğin 3’üncü ayından sonra bu belirti azalmaktadır. 

Mide ve sindirim problemleri

Mide ve sindirim sistemi problemleri, hamilelik belirtileri arasında yer alabilmektedir. Hamilelik sebebiyle salgılanan progesteron hormonu, yiyeceklerin yemek borusundan daha yavaş ilerlemesine sebep olmaktadır. Bu durumda yiyeceklerin sindirilmesi ve midenin boşalması gecikebilir.

Cilt problemleri

Vücudun bazı bölgelerinde kahverengi lekelerin olması, hamilelik belirtisi olabilmektedir. Gebelik lekeleri genellikle göğüs uçları, kasık, karın ve göbek çevresinde görülebilmektedir. Bu lekelerin neden olduğu tam olarak bilinmese de gebelik döneminde salgılanan östrojen hormonuna bağlı olduğu düşünülmektedir. Gebelikte cilt renginde oluşan pigment değişiklikleri, gebelik maskesi olarak bilinmektedir. Anne adaylarının %70 – 90’ında bu durum görülebilmektedir. Hamilelik cilt lekeleri, güneş ışığı ya da diğer UV ışınlara maruz kaldığında daha da artış gösterebilmektedir.

Hamilelikte sivilce, sekizinci haftadan sonra hormonal değişimlerden dolayı görülebilmektedir. Ender durumlarda ise var olan sivilcelerde azalma olabilmektedir.

Gebeliğin son 3 ayında ise hamilelik çatlakları oluşmaya başlayabilmektedir. Bu çatlaklar, özellikle karın, kol ve bacak bölümlerinde görülebilmektedir. Hamilelikte çatlak oluşumunu genetik faktörler de çok etkilemektedir ve bunları tamamen engelleyebilmek mümkün değildir.

Kabızlık

Gebelik belirtileri arasında yer alan sindirim sistemi yavaşlığı, kabızlık yaratabilmektedir. Bunun nedeni ise büyüyen rahmin, bağırsakların son kısmına baskı yapmasıdır. Gebelik şüphesi olanlar, kabızlık sorunu için doktora danışmadan müshil ve benzeri ilaçlar kullanmamalıdır.

Baş ağrısı

Gebelik öncesi migren problemi yaşayan kadınlar, hamilelik döneminde baş ağrısı ile karşılaşabilmektedir. Migren sorunu olmayan kadınlar da hamileliğin ilk 3 ayında normalden daha sık baş ağrısı yaşayabilmektedir. Hamilelikte baş ağrısı, genellikle gerilim tipi baş ağrısıdır ve hormonal değişim, kaygı ve stres kaynaklı olarak ortaya çıkabilmektedir. Hamileliğin ilk 3 ayında yaşanan baş ağrıları için ağrı kesiciler genellikle tavsiye edilmemektedir. Hamilelikte ilaç kullanmak, fetal gelişim açısından riskli olabilmektedir. Hamilelik döneminde teşhisi konulamayan baş ağrıları, yüksek tansiyon, el ve ayaklarda ödem oluyorsa vakit kaybetmeden doktora başvurulmalıdır. Hamilelikte baş ağrıları, hamileliğin 3’üncü ayından sonra hafifleyebilmektedir.

Mide bulantısı

En yaygın hamilelik belirtileri arasında yer alsa da her mide bulantısı hamilelik belirtisi olmayabilir. Stres, vertigo, hepatit, pankreas hastalıkları, gergin mide, mide fıtığı, gergin bağırsak, reflü, mide tahrişi, bağırsak zarının tahrişi, böbrek hastalığı, safra kesesi hastalığı, virüs kökenli kabız, regli vb. durumlarda da bulantı ve kusma sıklıkla görülebilmektedir. 

İlk hamilelik döneminde kadınların 4’te 3’ünün ortak şikayeti mide bulantısı olarak bilinmektedir ve fizyolojik nedenlere bağlı olarak gelişmektedir. Hamilelikte mide bulantısı neden olur sorusunun cevabı ise artan östrojen ve Beta HCG hormonlarıyla ilişkilidir. Gebelerin birçoğunda görülen mide bulantısı şikayeti zaman zaman kusmaya neden olur. Bulantı ve kusma, kişiden kişiye farklılık gösterebilmekte ve hamilelik döneminin başlarında ya da ortalarında görülebilmektedir.

Hamilelikte bulantı, ilk 3 ay boyunca anne adaylarını epey zorlayabilmektedir. Sabah hastalığı olarak bilinen bu duruma bazen de baş dönmesi eşlik edebilir. Karbonhidrat metabolizmasının değişimi ve B6 vitamini eksikliği mide bulantısı oluşturabilir. Sabah mide bulantıları, vücutta su kaybına neden olabileceği için bu dönemde beslenmeye özen göstermek gerekmektedir.

Koku hassasiyeti

Gebelik döneminde ortaya çıkan koku hassasiyeti de bulantıyı tetiklemektedir. Özellikle sigara, parfüm, yemek ve ağır ter kokuları, öğürme refleksini harekete geçirerek mide bulantısına ve kusmaya neden olabilir. Gebelikte koku hassasiyetine östrojen hormonunun neden olduğu tespit edilmiştir.

Sık idrara çıkma

Sık sık idrara çıkmak, ilerleyen hamilelik dönemlerinde en çok rastlanan belirtiler arasında bulunmaktadır. Hamilelik belirtisi olan sık idrara çıkma durumu, 4’üncü aydan sonra azalmaya başlasa da hamileliğin sonlarına doğru bebeğin başının mesaneye baskı yapmasıyla yeniden artabilir. Sık sık idrara çıkmaya, yanma ve batma gibi durumlar eşlik ediyorsa, idrar yolu enfeksiyonu riski göz önüne alınmalıdır. Sağlıklı bir gebelik geçirebilmek için bu duruma önce doktor tarafından teşhis konulmalı, sonrasında tedavi edilmelidir.

Kasık ağrıları

4 ve 5’inci hafta hamilelik belirtileri arasında kasık ağrıları görülebilmektedir. Bunun sebebi ise embriyonun rahmin iç duvarına yerleşmesidir. Hamilelikte kasık ağrıları, beklenen bir durum olmakla birlikte vajinal kanamanın da olması riskli bir durum ortaya çıkarabilmektedir. Kasık ağrısıyla birlikte kanama da görülüyorsa mutlaka doktor kontrolü yapılmalıdır. Hamilelik dönemindeki kasık ağrıları, hamilelerin yürümesini ya da hareket etmesini etkileyecek şiddette değildir.

Yukarıdaki maddelere göre daha az görülebilen diğer hamilelik belirtileri ve semptomları ise şunları içerir:

Huysuzluk

Hamileliğin erken döneminde vücuttaki hormonlar kişiyi alışılmadık derecede duygusal ve ağlamaklı hale getirebilir. Sinirlilik-huysuzluk ruh halleri hamileliğin ilk dönemlerinde gayet doğaldır. Zira bu ruh haline sebep olan faktör hormon düzeylerindeki değişimdir

Şişkinlik

Hamileliğin erken dönemindeki hormonal değişiklikler, adet döneminin başlangıcında hissedilen gibi şişkinliğe sebep olabilir. Nitekim Hazımsızlık ve şişkinlik gibi durumlar, hamilelik belirtileri arasında bulunmaktadır. Hamilelik şüphesi olanlar, hazımsızlık ve şişkinlik şikayeti için ilaç kullanmadan önce mutlaka doktora görünmelidir.

Burun tıkanıklığı

Artan hormon seviyeleri ve kan üretimi, burundaki mukoza zarlarının kolayca şişmesine, kurumasına ve kanamasına neden olabilir. Bu durum da burun tıkanıklığı ve/veya burun akıntısına neden olabilir.

Ağızda oluşan metalik tat 

Birçok kadın, hamileliğin erken dönemlerinde ağızlarında metalik bir tat aldıklarını ifade eder. Bu tat ağızda bir yığın bozu para varmış gibi bir etki verir. Bu durum belirli yiyecekler tüketildiğinde veya gün boyunca rastgele bir zaman diliminde ortaya çıkabilir.

Diş eti kanaması

Hamilelik sırasında meydana gelen hormonal değişiklikler diş etlerini plağa karşı daha savunmasız hale getirerek, iltihaplanma ve kanamaya yol açabilir. Hormonlardaki artış nedeniyle, diş etlerinin fırçalandığında veya diş ipi ile kullanıldığında iltihaplanma ve kanama olasılığı daha da yükselir.

Vajinit

Vajinit, vajinanın iltihaplanmasıdır. Hamilelikte daha sık görülür. Vajinitin bazı nedenleri arasında vajinal pamukçuk , bakteriyel vajinoz , trikomoniyaz ve klamidya bulunur . Teşhis ve tedavi için doktorunuza görünmelisiniz.

Karpal Tünel Sendromu

Karpal tünel sendromu yani ellerde karıncalanma ve uyuşma şikayeti hamilelik esnasında kadınların yüzde 60’ınu etkiler. Hamilelikte karpal tünel sendromunun sıkça görülmesine gebelikte doku sıvılarının artması nedeniyle median sinirin sıkışması neden olur. Karpal tünel sendromu; hafif, aralıklı olarak ağrılı veya şiddetli olabilir ve bu durum da başparmağın kısmi felçine veya his kaybına neden olabilir. Söz konusu belirtiler genellikle doğumdan hemen sonra kendiliğinden geçer. Elinizde karıncalanma ve uyuşma hissediyorsanız, doktorunuzu bu konuda bilgilendirmelisiniz.

Hamilelik (Gebelik) belirtileri ne zaman başlar? Hamilelik belirtileri ne zaman ortaya çıkar?

Gebelik belirtileri vücutta ilk haftadan itibaren başlayabilir. Bu belirtilerinin hissedilmesi ise kişiden kişiye göre değişiklik gösterebildiği için herkeste aynı belirtiler görülmeyebilir. Kadınlar çoğunlukla gebe kaldıktan yaklaşık beş ila sekiz hafta sonra hamilelik belirtileri yaşar. Bazı durumlarda ise gebe kalındıktan bir hafta sonra dahi hamileliğin yol açabildiği kimi semptomlar fark edilebilir. Amerikan Hamilelik Derneği (APA), hamileliğin ilk belirtileri üzerine bir anket yapmış, ankete katılan kadınların yüzde 29'u adet gecikmesinin, yüzde 25’i mide bulantısının gebeliğin ilk semptomları olduğunu bildirmişti.

Hamilelik nasıl anlaşılır? 

Hamilelik, çeşitli belirtiler ile kendini göstermeye başlasa da kesin sonuca gebelik testi (ovulasyon testi) yaptırıldıktan sonra ulaşılmaktadır. Evde hamilelik testi (idrar testi) veya hamilelik kan testi ile gebeliğin oluşup oluşmadığı öğrenilebilir. Evde yapılan gebelik testleri genellikle çok güvenilirdir. Evde yapılabilen hamilelik testi, küçük bir test şeridine idrar yapmayı ve ardından sonuç penceresinde bir sembolün görünmesini beklemeyi içerir. Bu pencere genellikle bir test görüntüsü gösterecektir (bazen bu tek bir düz çizgidir).

Hamilelik testi ne zaman yapılır?

İdrar ve kan ile yapılan hamilelik testleri bulunmaktadır. Evde hamilelik testi yapmak isteyen kişiler, adet takvimini dikkate alarak idrar testi yapabilir. İdrar testinden kesin sonuç almak için 1-2 hafta arayla testi tekrarlamak sağlıklı olacaktır. Daha hızlı ve net sonuç almak için hastanelerde kan testi yaptırılmalıdır. Süreç şu şekilde gelişir: Bir yumurta döllendikten sonra rahme gider ve kendisini rahim duvarına yerleştirir. Bu aşamada, küçük miktarlarda gebelik hormonu hCG idrarda görünmeye başlar. hCG seviyeleri hamileliğin erken döneminde hızla yükselir. Anne adayları 7 ila 10 gün sonra yeterli miktarda hCG'ye sahip olacaktır.

Gebelik hesaplaması nasıl yapılır?

Gebelik haftası hesaplama işlemi genellikle adet takvimine göre yapılmaktadır. Hamilelik hesaplama işleminin sağlıklı olması için adetinizi takip etmeniz önemlidir. Hamile kalmayı planladığınız dönemde hamile takvimi tutarsanız, gebelik takibi yaparken zorlanmazsınız. Gebelik döneminde her hafta farklı bir belirti ile karşılaşmak mümkündür. Hamilelik haftaları ve bu süreçte hangi belirtilerle karşılaşıldığı takip edilerek sağlıklı bir gebelik dönemi geçirilebilmektedir.

Gebelikte sıkça rastlanan sorunlara öneriler nelerdir?

Hamilelikte mide bulantısına ne iyi gelir? 

Hamilelikte mide bulantısı yaşayan anne adayları bol bol istirahat etmeli ve günde 5 öğün, protein ağırlıklı (yağsız ve baharatsız olacak şekilde) beslenmelidir. Sıvı gıda tüketimi yemek esnasında değil de ara öğün arasında tercih edilmelidir. Sabah mide bulantıları için kraker, galeta ve leblebi gibi gıdalar tüketmek iyi gelebilmektedir (yataktan kalkmadan 15 dakika önce tüketilirse daha etkili olacaktır).

Gebelikte mide bulantısına neden olan bir diğer durum da mide ülserine sebep olan, h.pylori ismiyle bilinen bakteridir. Hamile kalmadan önce doğum kontrol hapı kullanan ve bu hapa bağlı olarak mide bulantısı yaşayan kadınların gebelik zamanında da bulantı yaşama oranı yüksektir. Aynı şekilde taşıt tutması olan kadınların hamilelik döneminde daha çok midesi bulanabilir.