Bronkoskopi uzun yıllardır alt solunum yolları ve akciğer hastalıklarının tanısında kullanılmakta olan bir yöntemdir. Bronkoskopi ile havayollarının içindeki hastalık bulguları doğrudan veya dolaylı olarak gözlenebilmekte ve hastalıklı bölgelerden değişik incelemeler için örnekler alınabilmektedir. Ancak havayollarının içinde yani bronşlarda bir anormallik olmayan birçok akciğer hastalığında ameliyata kadar giden fazladan tanısal girişime gerek duyulmaktadır. Bronkoskop ile görmeden bronş dışından alınan bazı örnekleme yöntemleri yeterince verimli olamamaktadır.
Son yıllarda bronkoskop cihazına eklenmiş ultrasonografi ile artık havayollarının dışındaki hastalıklarda görülür ve kolaylıkla örneklenebilir hale gelmiştir. Bu yöntemle yani Endobronşial Ultrasonografi EBUS yöntemi ile standart bronkoskopi ile tanı konulamayan bronşa komşu, bronşun dışındaki büyümüş lenf bezleri veya tümör gibi birçok hastalığa kolaylıkla ve görerek ulaşılabilmekte ve buralardan tanı için uygun örnekler elde edilebilmektedir.
EBUS nedir?
Ultrasonografi ses dalgalarının insan vücudundaki farklı doku ve organlara çarpıp yansıması ile görüntü elde etme yöntemidir. Bu yöntemde ultrasonik ses dalgaları insan dokusuna gönderilmekte, dokuya çarpan ve dokunun özelliklerine göre belirli oranda geri yansıyan ses dalgaları tekrar algılanarak dokunun görüntüsüne dönüştürülmektedir. Doğada bu sistemin en iyi örneği yarasalar olup aslında kör olan bu hayvanlar insan kulağının duyamadığı frekansta sesler çıkarıp bu seslerin yansımalarını dinleyerek görmedikleri halde çevrelerindeki her şeyi çok net olarak algılayabilmektedirler.
EBUS sisteminde bronkoskopun ucuna yerleştirilen ultrasonografi birimi sayesinde bir yandan havayolunun içi görülürken ultrason yöntemi ile de bronşun duvarının arkasındaki doku ve kan damarları çok net olarak görüntülenebilmektedir. Biyopsi yapılmak istenen lenf bezi veya tümör kitlesi ultrasonografi ile görüldükten sonra bronkoskopun içerisinden, özel bir iğne gönderilmekte ve ultrasonografik görüntü altında bu lenf bezi ya da kitleden örnek alınabilmektedir. Yöntemin birinci avantajı görerek biyopsi alınmasını sağlaması ve hedefe ulaşmanın kesin olarak mümkün olmasıdır. İkinci avantaj ise kan damarlarının ultrasonografi ile görüntülenmesi ve bu sayede damar yaralanması riskinin ortadan kalkmasıdır.
Bu yöntemde bronkoskopik girişim lokal veya genel anestezi altında ağız yolundan yapılmaktadır. Normal bronkoskopi işlemine göre işlem süresi sadece 15-20 dk. uzamaktadır.
EBUS hangi hastalıkların tanısında kullanılır?
Bu yöntem havayollarına komşu lenf bezlerinde büyüme yapan kanser, lenfoma, sarkoidoz, tüberküloz, enfeksiyon hastalıkları gibi birçok hastalığın tanısında kullanılmaktadır. Kanser hastalarında hastalık tanısı yanında, hastalığın evresinin belirlenmesinde de bu yöntemin başarısı çok yüksektir. Bu yöntemin kullanılması ile birçok hasta gereksiz ameliyatlardan korunabilmekte ve hastanede dahi yatırılmadan kesisiz, ağrısız bir işlemle hastalıklarının tanısı ve evrelenmesi sağlanabilmektedir. Özellikle sarkoidoz, tüberküloz gibi göğüs boşluğu içerisindeki lenf bezlerinden biyopsi alınmasına olanak sağlayarak çok yüksek oranda diğer cerrahi yöntemlerin uygulanmasından hastayı kurtarabilmektedir. Kanser hastalarında ise doğru evreleme ve doğru tedavi politikasının belirlenmesinde temel faktördür. İşte bu yöntemle yine hastaların çok önemli bir bölümünde (% 90 üzeri) evreleme yapılabilmekte ve mediastinoskopik yönteme ancak hastaların % 5-10'unda gerek kalmaktadır.
Göğüs Hastalıkları Kliniğimizde EBUS cihazı olarak Endobronchial Ultrasound EB-1970UK (PENTAX Medical), HI Vision Preırus Ultrasound Diagnostic Sacanner (Hitachi Medical Co.) sistemi hizmete girmiştir.
