Türkiye Çevre Ajansı kurmayı öngören, büyükşehir belediye bütçelerine sınırlama getirmenin de yer aldığı 9 maddelik “Türkiye Çevre Ajansının Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” torba yasa tasarısının Meclis Çevre Komisyonu’nda görüşmeleri devam ediyor. Teklif içerisinde ayrıca bisiklet yollarının elektrikli scooterlar için de geçerli olması, bisiklet kullanım yaşı 11, elektrikli scooter kullanım yaşı 15'e çıkarma maddeleri de yer alıyor. Çevre Kanunu’ndaki hükümlerin yerine getirilip getirilmediğini denetleme yetkisi Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan kurulacak ajansa devredilecek.

Bugün yapılan komisyon toplantısında torba yasa teklifine muhalefet tepki gösterdi. Komisyon toplantısına katılan Çevre Mühendisleri Odası Başkanı Ahmet Dursun Kahraman, kurulmak istenen Türkiye Çevre Ajansı’na dair düzenlemeye ilişkin kaygılarını dile getirdi. Bakanlığın yetkilerini kurulacak ajansa devretmesiyle ilgili Kahraman, teklifin net olmadığını belirterek, “Burada yeni devirler hangi konularda olacaktır?” diye sordu.

‘KAYGILIYIZ’

Ayrıca, teklifte genel bütçeden aktarılan tutarlar, her türlü şartlı ve şartsız bağış ve yardımlar, faaliyetlerinden elde edeceği gelirler ve sair gelirler ajansın gelir kalemleri olarak belirleniyor. Kahraman, bu maddeyle ilgili de, “‘Bağış, bağışçı, denetim’ bu üçlünün işleyişinden kaygılıyız, çünkü baktığımız zaman madde gerekçelerinde biz açıkça net gerekçeler göremedik. O yüzden, biz görüş bildirmeden öte yorum yapabiliyoruz” dedi.

ÇED İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER

Kanuna göre, şirketler yapacakları faaliyet öncesinde çevre sorunlarına yol açmamak için ÇED raporu veya proje tanıtım dosyası hazırlamakla yükümlüydü. Yeni sunulan kanun teklifine göre, "proje tanıtım dosyası" yerine, “başvuru dosyası” hazırlanacak. Aynı maddede “ÇED Olumlu” ya da “ÇED Gerekli Değildir” kararı alınmadıkça, projelere onay verilmeyeceği belirtiliyordu. Bu maddeden "ÇED Gerekli Değildir Kararı" çıkarılıyor. 

Kahraman, teklifte yer alan bu değişikliğe ilişkin şunları söyledi: “Bu kanunla beraber ÇED Yönetmeliği kanunla uyumsuz hâle dönüşüyor ve arkasından da ‘Başvuru dosyası’ diye bir ibare geliyor. Ne için geliyor, neyin karşılığında geliyor? Proje tanıtım dosyası karşılığında. Başvuru dosyasında, neler isteneceği, neler olabileceği, tam net belirgin değil. Şimdi, bu başvuru dosyası bir basit dilekçe de olabilir, bir tanımı yok. Bu başvuru dosyasının tanımı yapılmadan, proje başvuru dosyasının tanımı, içeriği belirlenmeden orada neye göre belirleneceği, neye göre nelerin isteneceği, oradaki kriterler belirlenmeden, buradaki kaygımız ilk yöndedir. Yani sanki bu işin biraz daha kolaylaştırılacağı yönüne kayacaktır gibi bir intibamız vardır, bu bizi kaygılandırmaktır.”

ÇEPNİ: KUZUYU KURDA TESLİM EDİYORUZ

Komisyon üyesi Halkların Demokratik Partisi (HDP) İzmir Milletvekili Murat Çepni, teklifin kar mantığı üzerine getirildiğini söyleyerek, eleştirilerini şöyle sıraladı: “Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, bir çevre ajansı kurmak yerine burada bunun muhataplarıyla, halkla, çevre ve ekoloji örgütleriyle yan yana gelerek özellikle de mevcut rant projelerinin, yıkım ve talan projelerinin durdurularak bu tartışmaların yapılması ve bağlanması gerektiğini düşünüyoruz. Yani bugün Çevre Komisyonunun ve bütün olarak çevre ve ekolojiden yana bakanların yapması gereken şey, bugün temel sorun olan bu şirketlerin kâr uğruna saldırı ve talan politikalarına karşı çıkmaktır, Komisyonumuzun görevi budur. Buradaysa, kamu kurumu niteliğinde bir ajans kuruyoruz, içerisinde, yönetim organlarında sermayeden, özel sektörden insanlar olacak ve bunlar aynı zamanda denetim de yapacaklar. Dolayısıyla, biz tabiri caizse kuzuyu kurda teslim edeceğiz. Dolayısıyla, bu anlamda, bu hem çevre hukuku açısından hem de çevre ve ekoloji sağlığı açısından son derece tehlikelidir, bu anlamda itiraz ediyoruz.”

CHP’Lİ BAKAN: AJANS KAMU DENETİMİNİN DIŞINDA

Komisyon üyelerinden Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İzmir Milletvekili Murat Bakan ise “Biz Türkiye Çevre Ajansının kurulmasına kategorik olarak karşı değiliz. Avrupa’da da bir Çevre Ajansı var, doğru çalışıyor, atık yönetiminin dışında bilimsel araştırmaları destekliyor, farkındalık yaratıyor. Dolayısıyla bu noktada çalışan bir ajansın oluşturulması fikir olarak doğrudur. Bizim karşı olduğumuz, ajansın kamunun denetimi dışında, işte, üyelerinin belirlenirken liyakate göre belirlenmediği, yine yönetim kurulu üyelerinin herhangi bir kriterinin teklifte olmamasıdır. Dolayısıyla burada, kanun teklifinde tarif edilen hâliyle bizi memnun etmediği için biz karşı çıkıyoruz” ifadelerini kullandı.