İlgi çeken dizimizin 8. bölümünü yayımlıyoruz. Bu derslerle ilk kez Kürtçe öğrenen Ercişli kardeşlerimizle, hiç bilmediği halde bu dili öğrenmeye karar veren diğer dostlarımıza kolay gelsin diyoruz. Bu dili öğrenmenin ülkemizdeki herkese iyi geleceğine, yurttaşlık bağımızı ve halklar arasındaki dostluğu kuvvetlendireceğine inanıyoruz. **** Lêkera hebûn (varolmak, malik olmak fiili) Hebûn fiili hem var olmak anlamında varlık cümlelerinin oluşturulmasında, hem de iyelik sıfat ve zamirleri ile beraber sahip olmak anlamlarında kullanılır. Bir şey veya şeylerin bir yerde varolması anlamındaki kullanımında, tekil için heye, çoğul için ise hene şeklinde çekilir. (Kaynak: Uygulamalı Kürtçe Dersleri, Baran Rizgar, Doz Yayınları) erênî (olumlu) yekjimar (tekil) pirjimar (çoğul) ez heme (ben varım) em hene (biz varız) tu heyî (sen varsın) hûn hene (siz varsınız) ew heye (o var) ew hene (onlar var[lar]) nerênî / neyînî (olumsuz) yekjimar ez tune me (ben yokum) tu tune yî .........................ew tune ye.......................... pirjimar em tune ne ......................... hûn tune ne ...................ew tune ne ......................... Bir şeyin elde bulunması, var olması. yekjimar: erênî Nan heye. (ekmek var) Nanekî min heye (Benim bir ekmeğim var.) nerênî / neyînî Nan tune ye. (Ekmek yok.) Nanê min tune ye. (Benim ekmeğim yok.) pirjimar: erênî Nan hene. (Anlaşılır çeviri: Ekmekler var.) (Kelimesi kelimesine tercüme: Ekmek varlar) Nanên min hene. (Anlaşılır çeviri: Benim ekmeklerim var.) (Kelimesi kelimesine çeviri: Ekmekler benim varlar.) nerênî / neyînî Nan tunin. .................................................. Nanên min tunin. ........................................ Têbinî (not): Kürtçe’nin kurmancî lehçesinde yalın halde bulunan (aidiyet, malikiyet zamiri almayan vb.) kelimeler çoğul takısı almazlar. Kelimenin çoğul oluşu fiilin aldığı çoğul takısından anlaşılır. İlk örnek cümlemiz “Nan hene.” cümlesini kelimesi kelimesine tercüme ettiğimizde durum daha rahatlıkla anlaşılır. Örnek: Yalın halde kelimesi kelimesine esas anlam Kürtçe: Nan heye Nan hene Kelime anlamı: Ekmek var Ekmek var. Gerçek anlamı: Ekmek varlar Ekmekler var. Bükümlü halde kelimesi kelimesine esas anlam Kürtçe: Nanê min heye. Nanên min hene Kelime anlamı: Ekmek benim var. Ekmekler benim varlar Gerçek anlamı: Benim ekmeğim var. Benim ekmeklerim var. Metna Xwendinê (Metni okuyarak, sözlükten yararlanıp Türkçeye çevirin. Metinle ilgili soruları cevaplayın.) Gundê me Ez ji gundekî Diyarbekirê me. Gundê me gundekî biçûk e. Navê wî Sêgir e. Di gundê me de 25 mal hene. Li gund dibistanek jî heye. Dibistanê de mamosteyekî heye. Navê wî Murad e. Di gund de xaniyekî min jî heye. Di mala min de sê ode hene. Yek oda razanê, ya duduyan oda rûniştinê, ya sisiyan jî oda mêvana ye. Di oda rûniştinê de teregên pirtûkan hene. Hemû tereg tijî pirtûk in. Pirtukên min wekî dilê min in. Li ba min pirtûk, rojname û kovar jî hene. Ma pirtûkên we jî hene? Eger tune ne, pirtûkan bikirin û bixwînin. Xwendin tiştekî herî baş e. Pêhînî Pirs (soru) Bersîv (cevap) Navê gund çi ye?............................................................................. .. Li gund dibistan heye? ...................................................................... Mala wî çend ode ye? ....................................................................... Navê mamoste çi ye? ....................................................................... Ew ji pirtûkan hez dike? .................................................................... Xwendin tiştekî çawa ye? .................................................................. Wateya peyvên kurdî ji : ....den/....dan gundekî : bir köy (gund +yek+î (eril çekim takısı) me: bizi /bize/ bizim / biz (bükümlü hal) gundê me: bizim köy wî: ona / onu / o (bükümlü hal) di .... de: .... de /....da (içinde) di gundê me de: Köyümüzde / köyümüzün içinde mal: ev / daire bist û pênc: 25 hene: vardırlar dibistan: okul dibistanekî: bir okul xanî: bina /ev xaniyekî: bir bina / bir ev xaniyekî min: bir evim xaniyekî min jî: bir evim de heye: var /vardır sê: 3 yek: 1 du: 2 oda razanê: yatak odası oda rûniştinê: oturma odası oda mêvana: misafir odası razan: yatmak rûniştin: oturmak mêvan: misafir sisiyan: üçüncü /3. ya: cinsiyet belirleyen ön takı/ bu takı dişiler için dir. ya sisiyan: üçüncüsü tereg: raf pirtûk: kitap teregên pirtûkan: kitap rafları hemû: hepsî / bütün tijî: dolu wekî: gibi dil: yürek/ kalp ba: yan, yanında / rüzgar li ba min: yanımda rojname: gazete kovar: dergî ma: soru ön takısı eger: şayet/ eğer tine: yok/ yoksa/ yoktur bikirin: satın alın! (emir kipi) bixwînin: okuyun! (emir kipi) xwendin: okumak tişt: şey tiştekî: bir şey herî: en /daha baş: iyi herî baş: en iyi Dumahîk roja îniyê. Devamı var Fehim Işık Not. Dersler Fehim Işık tarafından derlenmiştir.