Özgürlük için Hukukçular Derneği (ÖHD) İstanbul Şubesi, Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD) İstanbul Şubesi, Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği (CİSST), İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi ve Marmara Tutuklu Hükümlü Aileleri ile Dayanışma Derneği (MATUHAY-DER), yaptıkları ortak basın toplantısı ile Silivri Cezaevi Kampüsü’nde bulanan 5 No’lu Cezaevi’ne yapılan baskının ardından zorla sevk sırasında ve sonrasında yaşanan hak ihlallerine dair hazırladıkları raporu açıkladı.

ÖHD’nin Beyoğlu’nda bulunan binasında yapılan toplantıda yayınlanan raporda, 2,3, 5 ve 7 Nolu cezaevlerinde avukat ve ailelerin görüşleri sonrasında hazırlanan verilere yer aldı. Ortak açıklamayı ÖHD’nin Hapishaneler Komisyonu Sözcüsü avukat Destina Yıldız okundu.

KÜRTÇE YAYINLARA YASAK

Silivri 5 No’lu L Tipi Kapalı Cezaevi’ne yapılan baskın sonrasında 25 kişinin 2  Nolu L Tipine zorla sevk edildiğini paylaşan Yıldız, 5 Nolu’da  tutuklu oldukları sırada yanlarında bulunan kitapların “inceleme” nedeniyle henüz verilmediğini kaydetti. Sözlük dışında Kürtçe, Aram Yayınları ve Kürdistan tarihi ile ilgili kitapların tutuklulara verilmediğine dikkati çeken Yıldız,  “Koğuşların içerisinde kameraların olduğu ve bu kameraların oturma alanını, mutfak kısmını ve tuvalet-banyo kapısını gördüğü; mahpusların bu durumu kabul etmediği; bu sebeple kameranın üzerini örttükleri; kameranın üzerini örttüklerinde ise koğuşa 15-20 infaz koruma memurunun girip kötü muameleye varacak söz ve davranışlarda bulunarak kameranın üzerini açtıkları; bu durumun sürekli tekrar ettiği ve kameranın üstünü her örttüklerinde kendilerine disiplin soruşturması açıldığı öğrendik” dedi.

12 GÜNLÜK HÜCRE CEZALARI 

Ayrıca 2 No’lu da bulunan koğuşların havalandırmalarının üzerinde tel örgülerin olduğunu belirten Yıldız, “Spor faaliyetlerine koğuşun tamamının değil, en fazla 10’ar kişinin çıkmasına izin verildiği; Yapılan aramalarda mahpusların eşyalarının ve koğuşların tamamen dağıtıldığı; mahpuslara koğuşlara geldiğinde yatakların zaten yırtık olmasına rağmen kendilerine yatakların yırtık olması gibi nedenlerle disiplin soruşturması açıldığı; halihazırda bütün koğuş hakkında devam eden 2 tane disiplin soruşturması bulunduğu; bazı mahpuslara 1 yıl önceki disiplin soruşturmaları nedeniyle 12 günlük hücre cezası veriliği; bu uygulamalarla mahpusların koşullu salıverilme haklarının ortadan kaldırılmaya çalışıldığı hususları tarafımıza aktarıldı” diye belirtti.

‘TERÖR KİMLİĞİ’ DAYATMASI

3 Nolu L Tipi Kapalı Cezaevi’ne sevk edilen tutuklulara ise “hapishane kimliği” adı altında bir kart verildiğini belirten Yıldız,  “Kartın üstünde mahpusların ismi ile ‘terör suçlusu’ oldukları yazdığı; hapishane idaresinin mahpuslara bu kimliği telefon görüşüne çıkarken, aile görüşüne çıkarken, sayımda, hastane sevkinde, kısaca tüm aşamalarda ibraz etme zorunluluğu olduğunu aktardığı; mahpusların bu durumu kabul etmediği ve bir aydır aile görüşlerine çıkmadıkları bu sebeple mahpuslar hakkında disiplin soruşturması başlatıldığı ve kınama cezası verildiği tarafımıza aktarıldı” diye belirtildi.  

TEKMİL DAYATMASI

Ayrıca ailesi ile telefon görüşmesi yapan tutukluların idare tarafından ailelerine “tekmil” vermeye zorlandıklarına dikkati çeken Yıldız, “Telefon görüşmelerinde görüşülen kişinin Türkçe bilmemesi durumunda mahpusun bunu önceden idareye bildirmesinin istenmiş. Eğer konuşmalarda suç teşkil eden bir şey görülürse o mahpusun ve ailesinin Kürtçe iletişime geçmesinin yasak getiriliyor. Burada da koğuş havalandırmalarının üstünün tel örgüler ile kapatılmış. Koğuşlarda kitap kotası uygulandığı ve kişi başı 7 kitaba izin verildiği; kitap kotası dışında elbise kotası da uygulandığı; mahpusların 5 Nolu’daki eşyalarının ise verilmediği hususları tarafımıza aktarılmıştır” diye kaydetti.

GÜNDE 1 SAAT SICAK SU 

Silivri 5 Nolu L Tipi Kapalı Cezaevi’nde de tutukluların yaşam alanlarının izlendiğini aktaran Yıldız, tutukluların 1 aydır suya erişmediğini dile getirdi. Cezaevinde günde sadece bir saat sıcak su verildiği bilgisini paylaşan Yıldız, şöyle sürdürdü: “20-25 mahpusun kaldığı koğuşlara günde 1 saat sıcak su verilmesi nedeniyle mahpusların ihtiyaçlarını karşılayamadığı; günde 1 saat verilen sıcak suyun da çoğu zaman ya soğuk ya da kesinti yaşanarak aktığı tarafımıza aktarıldı. Daha önce açık tutulmayan koridor ışıklarının açık tutulmaya başlandığı; mahpusların ışıktan rahatsız olup uyumakta zorluk çektiği; ışıkları kapatmaya çalıştıklarında ise haklarında disiplin soruşturması açıldığı öğrendik”

2 BİN KİTABA EL KONULDU

Bu uygulamaların daha önce olmadığı, 8 Ekim’de yapılan sevkler sonrasında yaşandığını dile getiren Yıldız, 5 No’ludan 7 No’luya 61 tutuklunun zorla sevk edildiğin paylaşan Yıldız, “Mahpusların 5 Nolu’da bulunan iki bine yakın kitabına el konulduğu; kitaplar hâlâ mahpuslara verilmediği; koğuşlarda kitap kotası uygulandığı ve kişi başı 7 kitaba izin verildiği; sözlük, dergi ve broşür gibi kaynakların da 7 kitap kotasından sayıldığı; mahpusların saatlerinin, radyolarının, mektuplarının, fotoğraflarının, not defterlerinin ve önceden yazmış oldukları edebi çalışmaları içeren defterlerinin hâlâ kendilerine verilmediği tarafımıza aktarıldı” diye belirtti.

61 TUTUKLUYA DİSİPLİN SORUŞTURMASI 

Ayrıca tutuklulara havalandırmada halay çekmesi ve türkü söylenmesi nedeniyle 61 tutukluya disiplin soruşturması açıldığını kaydeden Yıldız, “Koğuşların içerisinde kameraların olduğu ve bu kameraların oturma alanını, mutfak kısmını ve tuvalet - banyo kapısını gördüğü; mahpusların bu durumu kabul etmediği; bu sebeple kameranın üzerini örttükleri; kameranın üzerini örttüklerinde ise koğuşa 15-20 infaz koruma memurunun girip kötü muameleye varacak söz ve davranışlarda bulunarak kameranın üzerini açtıkları; bu durumun sürekli tekrar ettiği ve kameranın üstünü her örttüklerinde kendilerine disiplin soruşturması açıldığı öğrendik” dedi.

MÜDÜRDEN ÖLÜM TEHDİDİ

Şiyar Yıldırım adlı tutuklunun cezaevi müdürü tarafından “Ben 25 yıldır bu işi yapıyorum bak senin için hapishanede düştü derim, kayboldu derim, kimsenin bir itirazı olamaz bu benim bir dilekçeme bakar” şeklinde ölümle tehdit edildiğini dikkati çeken Yıldız, “Adli mahpuslar ile yan yana koğuşlara konuldukları ve havalandırmaya çıktıklarında sürekli sorun yaşadıklarını öğrendik. Sevk sonrası yerleştirildikleri koğuşların çok pis olduğu, temizlemek için satın almak istedikleri temizlik ürünlerinin 1 ay geçmesine rağmen verilmediği; bu sebeple yeni geldikleri koğuşlarda temizlik yapmakta zorlandıkları öğrendik. Aileler tarafından mahpuslara getirilen yeni iç çamaşırlarının mahpuslara verilmediğini öğrendik” diye paylaşımda bulundu.

Ayrıca tutuklulara saat verilmediğini aktaran Yıldız,  “3 mahpusun ‘avukat görüşü var’ denilerek avukat görüş odalarına götürüldüğü; burada avukat olmayan ve kendini MİT elemanı olarak tanıtan kişilerle görüşülmeye zorlandığı; bu kimliği belirsiz kişilerin söz konusu mahpuslara ‘işbirliği ve ajanlık’ dayatmasında bulunduğunu öğrendik. Hatice Çırğanış isimli mahpusun tek başına tutulduğu; şehir dışında yaşayan annesinin hasta olması nedeniyle İstanbul’a gelemediği ve mahpusun bu nedenle aile görüşlerine çıkamadığı; bu hapishanede yoğun bir tecride maruz kaldığı; ailesine yakın bir yere sevk olmak istediği; ancak sevk talebinin bir türlü kabul edilmediği öğrendik” diye belirtti.

ÇIPLAK ARAMA İHLALİ

Sevk sırasında tutuklulara çıplak arama dayatıldığını aktaran Yıldız, şöyle sürdürdü: “Oysa daha yakın zamanda ‘çıplak arama’ ibaresi yasal düzenlemelerden kaldırılmış ve bir kez daha yasak olduğu hatırlatılmıştır. Buna rağmen çıplak arama uygulamasının yapılması yasaların uygulamayı değiştirmediğini göstermiştir. Son olarak mahpuslara Kürtçe konuştukları için, havalandırmada halay çektikleri için veya telefon görüşmelerinde yaşadıkları hak ihlallerini ailelerine anlattıkları için disiplin soruşturmaları açılmıştır. Kanunların bu şekilde keyfi uygulanmasının bir hukuk devletinde yeri yoktur. Açılan tüm disiplin soruşturmaları hukuka aykırıdır ve mahpusların koşullu salıverilme haklarını etkileyebilecek tüm bu soruşturmaların bir an önce düşürülmesi gerekmektedir”

Yıldız, yaşanan bu uygulamalarının derhal son verilmesi çağrısında bulundu. Yıldız, yaşanan hak ihlallerinin takipçisi olacaklarını kaydetti

TOPLUMA YÖNELİKTİR

Açıklanan raporun ardından söz alan HDP Milletvekili Züleyha Gülüm, “Düşmanla savaş hukuku yerine, düşmanla infaz hukukun dönüştüğü bir süreci yaşıyoruz” dedi. Bir ülkede demokrasinin olup olmadığının en iyi yolu o ülkedeki cezaevlerinde yaşananlarının gösterdiğini dile getiren Gülüm, “Eğer cezaevinde demokrasi yoksa, insan hakları ihlalleri yaşanıyorsa, en temel insan hakları yaşanıyorsa ve hasta tutuklular yaşamını yitiriyorsa o ülkede demokrasiden söz edemeyiz” diye konuştu. Cezaevleri ile toplumun bütün kesimlerinin tehdit edildiğini kaydeden Gülüm, “Çünkü ‘muhalefete hak ararsanız, itiraz ederseniz size yıllara varan cezalar veririm’ deniliyor. Bu korku ile toplum korkutulmaya ve sessizleştirilmeye çalışılır. Bu nedenle cezaevindeki yönelim tüm topluma yöneliktir” diye kaydetti. 

MATUHAY-DER Eşbaşkanı Esin Çelik de, son dönemde Silivri Cezaevi’nde tutulan tutukluların ailelerinden çok sayıda ihlal başvurusu aldıklarını kaydetti.