Halkların Demokratik Partisi (HDP) Diyarbakır Milletvekili Remziye Tosun, kayyum atanan belediyelerin Sayıştay raporlarına yansıyan usulsüzlük ve borçlanmalarına ilişkin Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay tarafından yaznıtlanması talebiyle Meclis Başkanlığı’na soru önergesi verdi.
Tosun, önergesinde Demokratik Bölgeler Partisi’ne (DBP) bağlı 3’ü büyükşehir, 7’si il belediyesi olmak üzere toplam 95 belediyeye kayyum atandığını ve kayyumların ilk göreve geldikleri Eylül 2016’dan bugüne 2 buçuk yıla yakın bir zaman geçtiğini hatırlattı.
KAYYUMLARIN BÜTÇE AÇIKLARI
Kayyum atanan 13 belediyenin 2017 yılı Sayıştay raporlarına yansıyan icraatlarına değinen HDP’li Tosun, kayyum atanan bu belediyelerden Diyarbakır, Van, Mardin büyükşehir ile Kayapınar Belediyesi’nde yapılan borçlanmalara dikkat çekti. Tosun, önergesinde bu duruma dair şunları kaydetti:
“Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi, Kayapınar Belediyesi, Mardin Büyükşehir Belediyesi ve Van Büyükşehir Belediyesi 2017 bütçe gerçekleşmelerinde ciddi bütçe açıkları ve dolayısıyla borçlanmalar görülmektedir. Kayyum atanmadan önce hem Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi hem de Mardin Büyükşehir Belediyesi bütçe fazlası vermişlerdir. Ancak kayyum atandıktan sonra bu belediyeler hem bütçe fazlasını tüketmişlerdir hem de bunun üzerine ciddi miktarlarda borçlanmaya gitmişlerdir.
Örneğin; Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi’nin Hafif Raylı Sistem projesi için 2016’da DBP’li Belediye döneminde arttırmış olduğu 26.117.237,48 TL bütçe artısı da harcanmış ve bunun yanı sıra 10,5 milyon liranın üzerinde borçlanmaya gidilmiş ve toplamda 36 milyon liranın üzerinde bütçe açığı verilmiştir. Diğer çarpıcı bir örnek olarak, Van Büyükşehir Belediyesi’nin 21.340.583,61 TL olan bütçe açığı, 2017’de 95.372.278,00 TL olmuştur. Aynı biçimde Kayapınar Belediyesi 79.527.887,00 TL borçlanmaya giderek, yüzde 71,20 gibi kapatılması oldukça zor bir bütçe açığı vermiştir.”
PAZARLIK USULÜ İHALELER
Bu duruma dair 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’na dikkat çeken Tosun, “Kamu ihaleleri uygulamalarında genel kabul Açık İhale Usulü olurken, Belli İstekliler Arasında İhale ve Pazarlık Usulü istisna usuller olmuştur. Pazarlık Usulünün hangi durumlarda kullanılacağı aynı kanunun 21/B maddesinde net biçimde tarif edilmiştir. Ancak, kayyum atanan hemen hemen tüm belediyelerde yüzde 70’e varan oranlarında ihalelerin pazarlık usulü ile yapıldığı, çoğu ihalenin ise aynı firmalara defalarca verildiği yerelden aktarılan bilgilerle mevcuttur. Özellikle yüksek borçlanmaya giden Kayapınar Belediyesi’nde bu durum ayyuka çıkmış, neredeyse tüm ihaleler pazarlık usulü ile aynı firmalara verilmiştir. Yine Sayıştay raporunda da belirtildiği gibi Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi tarafından anahtar teslimi götürü bedel teklif alınmak suretiyle ihale edilen ilçe yolları yapım işi ihalelerinin incelenmesinde, isteklilere ihale dokümanı içerisinde kalem bazında pursantaj oranlarının da verildiği görülmüş, böylece yaklaşık maliyetin gizliliği ilkesine aykırı hareket edilmiştir” diye belirtti.
Tosun, önergesinde Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’a şu soruları yöneltti:
* Bu belediyelerin 2017 detaylı bütçe gerçekleşmeleri (gelir ve giderler, personel giderleri, proje harcamaları, ihaleler vb. tüm detaylar ile) nedir? Bu bütçe açığını oluşturan kentsel çalışmalar nelerdir?
* Kayyum atanan Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi, Mardin Büyükşehir Belediyesi, Van Büyükşehir Belediyesi ve Kayapınar Belediyesi’nin kayyum atandıktan sonra 01.01.2019’a kadar gerçekleşen toplam ihale sayısı, bu ihalelerin ayrı ayrı miktarları, verildikleri firmaların isimleri nedir?
* Bahsi geçen belediyelerde yapılan ihalelerin kaçı açık ihale ile ve kaçı pazarlık usulü verilmiştir?
* Yerel halk tarafından sıkça dillendirildiği üzere Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Kayyumu Cumali Atilla tarafından 750.000,00 TL’lik makam odası mobilyası alındığı iddiası gerçek midir?
* Belediyelere merkezi hükümet tarafından verilen bütçe, yerel yönetimler kapsamında vatandaşlara daha iyi bir kentsel yaşam sunmak üzere ayrılan bir bütçedir. Ancak kayyum atamaları ile birlikte belediyelerde kayyumların güvenliğini sağlama amaçlı başta X-ray cihazlar, kurşun geçirmez camlar, sağır odalar, korumalar için özel araçlar olmak üzere birçok kalemde harcamaların yapıldığı bilinmektedir. Kayyum atandığı günden itibaren 01.01.2019 tarihine kadar yapılan güvenlik harcamaları ne kadardır ve kayyumların güvenliği için yapılan bu harcamalar, vatandaşlara hizmet için ayrılan belediye bütçesinden mi karşılanmaktadır?”
