Türkiye’de yaşanan ekonomik krizden yurttaşlarla birlikte esnaflar da etkileniyor. Kentlerde iş yapamayan esnaf, iş yerlerini bir bir kapatmak zorunda kalıyor.
Diyarbakır Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği (DESOB) verilerine göre; 2019 yılının ilk 5 ayında 912 işyeri kapanırken, Bismil Esnaf ve Sanatkarlar Odası verilerine göre ise 6 ayda ilçede 80 iş yeri kepenk kapattı. Bismil’de ekonomik krizden etkilenen esnaflar, güvenlik politikalarına dikkat çekerek ekonominin düzelmesi için barışa vurgu yaptı.
'NEREDEYSE YASTIK GİDECEK’
Nafiz Tanrıkulu, 11 yıldır, kuyumculuk yapıyor. 2015 yılından bu yana ekonominin daha da kötüye gittiğini ifade eden Tanrıkulu, “Eskiden insanlar tekstil, çiftçilik ya da hayvancılıktan kazandığı parayla gelip altın alıp ya evleniyor ya da birikim yapıyordu. Yastık altı yapanlar da kalmamış şimdi. Bırak yastık altını, neredeyse yastık gidecek. Ekonomi o derece kötü. Aslında bu, ekonominin ne aşamaya geldiğinin bir göstergesidir" dedi.
‘KİRALAMAK İÇİN GELİYORLAR’
Düğün, nişan ya da sünnet için eskiden tam veya yarım altın alanların ekonomik krizden dolayı çeyrek altına kadar düştüğünü dile getiren Tanrıkulu, şimdiyse altın alamayanların altın kiralama yöntemine başvurduğunu söyledi. Ekonomideki kötü gidişatı güvenlik politikalarına bağlayan Tanrıkulu, demokrasi ve barışın gelişiyle beraber ekonominin düzelebileceğini söyledi.
‘SAVAŞA DEĞİL ESNAFA VERİLSİN’
Fırıncı Koçer Yılmaz da, 30 yıllık fırıncılık meslek hayatı boyunca karşılaştığı en büyük ekonomik krizi yaşadığını söylüyor. 50 TL olan un çuvalının şu an 110 TL'ye çıktığının, odunun tonunun 250 iken 500 TL’ye çıktığına dikkat çeken Yılmaz, “Kaç yıl içerisinde o kadar zam geldi ki artık hangisine yetişeceğimizi şaşırdık. Şu an yaptığımız işin neredeyse hiçbir karı kalmamış durumda. Aldığımız odundan tuza kadar her şeye sürekli zam geliyor. Bunun elektriği ve suyu da var" şeklinde konuştu. Gün ortasında 40 derece olan sıcaklığın fırında 90 dereceye çıktığını belirten Yılmaz, verdikleri emeğin karşılığını alamadıklarını belirtti. Krizin nedeninin savaş olduğuna işaret eden Yılmaz, savaşa ayrılan bütçenin esnafa verilmesini istedi.
‘7 TL’DEN 15 TL’YE ÇIKTI’
26 yıldır giyim mağazası işleten Hekime Karagöz de, ekonomik krizle birlikte 7 TL'ye sattığı elbiseleri şu an 15 TL'ye sattığını belirterek, “Bir atlet 10 TL iken, şimdi 20 TL. Esnafın çoğu şu an borçla boğuşuyor. Kumaşa, elbiseye gelen zammın yanında bir de elektriğe gelen zam, esnafı tam bitirme noktasına getiriyor. Zar zor borcumuzu ödüyoruz" dedi. Karagöz de, ekonomin düzelmesinin yolunun barıştan geçtiğini kaydetti.
'KRİZ KADININ EMEĞİNİ YOK EDİYOR’
13 yıllık terzi Melda Yüksel de 4 yıl öncesine kadar işlerinin iyi olduğunu; ancak geldikleri aşamada kira dahi ödeyemediğini ifade ederek, "2 TL'ye aldığımız ipliğin tanesi şu anda 8 TL. 2 TL'ye aldığımız iğnenin paketi şu an 25 TL olmuş. Elbise lastiğinin kilosu 10 TL'den 35 TL'ye çıktı. Bundan dolayı ne bir şey alabiliyoruz ne de çalışabiliyoruz" diye konuştu.
Krizin en çok da kadının emeğini etkilediğini belirten Yüksel, "Kadın emek vererek ayakta kalmaya çalışıyor, ancak ekonomik kriz bu emeği yok ediyor” dedi.
İNŞAAT OLMAYINCA AYAKKABI BOYUYOR
25 yıl boyunca inşaatlarda çalışan İhsan Boğa, son 3 yıldır sokakta ayakkabı boyayarak geçimini sağlıyor. Bakması gereken 4 çocuğunun olduğunu dile getiren Boğa, krizden kaynaklı 3 yıldır ayakkabı boyacılığını yaptığını kaydederek, "Günde 20 TL ancak kazanabiliyorum. Mecburen bu işi yapıyorum. İnşaat işi de krizden etkilendi ve şu an iş yok” ifadelerini kullandı.
‘KEPENK KAPATMA NOKTASINDAYIZ’
Kozmetik ürünlerini satan esnaf Hacı Atılgan ise, ürünlerin dolar endeksli olduğunu belirterek, "15 TL olan bir parfüm şu anda 35 TL'ye kadar çıkmış durumda. Yüzde yüzün üzerinde bir zam durumu mevcut” diyerek, elektrik, su ve kira giderlerini ödeyemez durumda olduklarını bu yüzden kepenk kapatma noktasına geldiklerini söyledi.
