Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, bugün Karaman'daki hızlı tren hattı açılışındaki konuşmasında, yerli aşıya dair bilimsel verilerin paylaşılmaması hakkındaki çekincelerini açıklayan Türk Tabipleri Birliği'ni (TTB) hedef aldı.
Türk Tabipleri Birliği'ni hedef alan Erdoğan, "Bir de Tabipler Birliği var. Bunlar ne kadar yalancı, ne kadar cambaz ya? Erciyes Üniversitesi büyük bir kadroyla Turkovac aşısını üretiyor, icat ediyor, adamlar diyor ki 'Böyle bir şey yok' diyor. Ya siz ne sahtekarsınız, ne yalancısınız ya. Madem biliyorsunuz da, Tabipler Birliği olarak bugüne kadar bir eseriniz var mı? Ama yapana da hep taş koydunuz" ifadelerini kullandı.
Sağlık Bakanlığı Türkiye Tıbbi Cihaz ve İlaç Kurumu (TİTCK) tarafından acil kullanım onayı verilen yerli Covid-19 aşısı Turkovac'ın ülke genelindeki şehir hastanelerinde uygulanmasına başlandı. Aralık ayında Turkovac'a acil kullanım onayı alındığını duyuran Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Bilim Kurulu üyeleriyle gittiği Ankara Şehir Hastanesi'nde hatırlatma dozu olarak yerli aşıyı yaptırdı.
WHO'DAN ACİL KULLANIM ONAYI YOK
Koca, 22 Aralık'ta Urfa'daki üretim merkezinde yaptığı açıklamada, "50 yıl sonra Türkiye hücreden başlayarak, Türk bilim insanları tarafından yüzde 100 şekilde bir aşıyı gerçekleştirmiş oldu" demişti ve Türkiye'nin Covid-19 aşısı üreten dokuz ülkeden biri olduğunu kaydetmişti. Turkovac için henüz Dünya Sağlık Örgütü'nden (WHO) acil kullanım onayı alınmadı. Türkiye Sağlık Enstitüleri (TÜSEB) Başkanı Prof. Dr. Erhan Akdoğan, Turkovac için Dünya Sağlık Örgütü nezdinde "gerekli girişimlerin başlatıldığını" açıkladı.
TTB, BAKANLIĞA SORU VE UYARILARINI İLETMİŞTİ
Türk Tabipleri Birliği (TTB), Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü'ne bir yazı ile ilettiği Turkovac ile ilgili sorularını ve uyarılarını kamuoyu ile paylaştı. TTB'ye göre, Turkovac aşısının bilimsel bilgi ve verileri yeterli düzeyde paylaşılmadı, bilimsel dergilerde Faz-3 çalışmalarına dair herhangi bir makale yayımlanmadı. TTB, acil kullanım onayının "bilimsel özgürlüğü ve yönetsel özerkliği olmayan" Türkiye Tıbbi Cihaz ve İlaç Kurumu tarafından verilmesinin de bilimsel çekincelere yol açtığı görüşünde.
YANITLANMASI İSTENEN SORULAR
TTB'nin açıklamasında, "Bilimsel çalışma sonuçları yayımlanmayan ve bilimsel ortamlarda tartışılmamış bir aşının güvenli ve etkili sayıldığına dair bakanlık açıklamaları, ne yazık ki var olan aşı tereddüdünü daha da artıracaktır" denildi ve şu sorulara yanıt verilmesi istendi:
- Aşının Faz-1, Faz-2 ve Faz-3 çalışmaları bilimsel rapor olarak kamunun erişebileceği biçimde yayınlanmış mıdır?
- Acil kullanım onayı verilmeden önce aşının "güvenli" ve "etkili" olduğu konusunda bir rapor var mıdır?
- Bu aşının üretim tesislerinde İyi İmalat Uygulamaları (İİU-GMP) ve biyogüvenlik seviyesi (BSL 3) koşulları sağlanmış mıdır?
- Üretici ve tedarikçi firmalar hangileridir ve doz başına maliyeti nedir?
Halk Sağlığı Uzmanları Derneği de yaptığı yazılı açıklamada, Faz 1, Faz 2 ve Faz-3 çalışmalarının şimdiye kadarki sonuçlarının kamuoyuyla paylaşılması çağrısı yaptı ve aşının Faz-3 çalışma sonuçlarının uluslararası bilimsel dergilerde yayınlanmasının, uluslararası onay almasına da katkı sağlayacağı kaydedildi.
TURKOVAC HAKKINDA NELER BİLİNİYOR?
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Haziran'da yerli Covid-19 aşısının 3. faz çalışmalarının başladığını ve aşıya "Turkovac" adı verildiğini duyurmuştu. Aşıya Türk ile İngilizce "vaccine" kelimesinin birleşimi ile Turkovac adı verildi.
Sinovac gibi inaktif bir aşı olan Turkovac, Erciyes Üniversitesi ile Sağlık Bakanlığı Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı'nın (TÜSEB) işbirliğiyle geliştirildi. Turkovac'ın 3. faz çalışmaları Haziran ayı sonunda başlamıştı. Bu aşamada aşı, binlerce kişi üzerinde test edildi. 3. faz çalışmaları kapsamında aşının İstanbul'da gönüllüler üzerinde denenmesine Temmuz başında, Kayseri Şehir Hastanesi'nde gönüllülere uygulanmasına ise 26 Ağustos'ta başlanmıştı.
Sağlık Bakanlığı, inaktif aşıları şu şekilde tanımlıyor:
- Gelenekselleşmiş yöntemlerle üretilir.
- Virüs parçalanıp etkisiz hale getirilerek vücudumuza zarar verilmeden bağışıklığımız uyarılır.
- Uzun dönem etkileri konusunda diğer aşılara kıyasla daha net konuşulabilir.
- Öldürülmüş virüs ihtiva etmelerinden dolayı ilk aşamada daha güvenli olduğu kabul edilir.
- 2-8°C'de saklanabilir.
- Üretimi diğerlerine göre daha zor ve yavaştır.
