Türkiye’de bulunan 48 Roman Derneği 8 Nisan Dünya Romanlar Günü dolayısıyla ortak bir yazılı açıklama yayınladı. Her yıl çeşitli etkinliklerle kutlanan Dünya Romanlar Günü’nün bu yıl koronavirüs (Covid-19) salgını nedeniyle kutlanamadığının vurgulandığı açıklamada, Romanların virüsle değil açlıkla daha çok mücadele ettiği ifade edildi. Açıklamada, Romanların toplumun ayrılmaz bir parçası olsa da durumlarının hala bir gerçek olarak kabul görülmediğinin altı çizildi.

‘Romanlar zaten virüslü denilerek mahalle ilaçlanmıyor’

Romanların en temel haklarını diğer yurttaşlarla eşit ölçüde kullanamadığına dikkat çekilen açıklamada,  “Kullanmak istese de başta ayrımcı davranışlar olmak üzere ciddi engellerle karşılaşıyoruz.  Romanlar eğitim, istihdam, barınma, sağlık ve sosyal hizmetler alanındaki en temel haklara erişemediği gibi saydığımız tüm alanlarda şiddetli ayrımcılığa uğruyor. Olağan dönemde bile haklarına erişemeyen Romanlar, koronovirüsün dünyayı sardığı böyle olağanüstü dönemlerde neler yaşıyor derseniz; öncelikle söylemeliyiz ki, Romanlar bir kez daha derin ayrımcılıkla karşı karşıya! Bir ilçede ‘Romanlar zaten virüslü’ denilerek mahalle ilaçlanmıyor. Bir başka ilçede kâğıt topladıkları arabalara el konuyor, üstüne üstlük bir de ceza yazılıyor! Bazı yerlerde sosyal yardım almaya gidenler, eli boş dönüyor. Bireylerden ‘Bizi virüs öldürmezse açlık öldürecek’ isyanı yükseliyor” denildi.

‘Ayrımcılığa son verin artık’

Salgın öncesinde, derin yoksulluğa rağmen bir şekilde hayatta kalma stratejisi geliştiren Romanlar için yeni bir dönemin başladığına vurgu yapılan açıklamanın devamında, toplumun son yıllarda temel haklara erişme kaygısı taşırken artık “Hayatta kalabilecek miyim?” kaygısı taşıdığı kaydedildi. 2012’den beri Roman Sivil Toplumu’nun “her an afetteymiş gibi” davranılarak politika üretilmesini, acil eylem grubu oluşturulmasını talep ettiği ifade edilen açıklamada, “Yıl 2020 hala acil eylem grubu yok ama acil eylem durumu var. Bu apaçık ortada! Roman vatandaşlar için acilen harekete geçilmesini talep ediyor, bir kez daha ‘Ayrımcılığa artık son verin’ diyoruz” diye belirtildi. 

Açıklamada,  Romanların talepleri şöyle sıralandı:

“*Sosyal yardımlar kapsamında Covid-19 mücadelesi süresince bu yoksul kırılgan kesimlere düzenli nakit yardımında bulunulması,

* Yoksul kesimlerin gıda temininde sorun yaşamaması için erzak desteği/sıcak yemek desteği sağlanması,

* İçinde deterjan, sabun, kolonya, kağıt mendil gibi malzemelerin bulunduğu hijyen kitlerinin dağıtılması,

*Su, elektrik, iletişim, doğal gaz faturalarının ödemesinin mücadele bitene kadar ertelenmesi ve ödemelerinin zamana yayılması,

* Su, elektrik, iletişim, doğal gazı kesik olanlara ivedilikle su, elektrik, doğal gaz ve iletişim hizmetlerinin yeniden verilmesi,

* Yoksul ve kırılgan kesimlerin ulaşabileceği mobil ve gezici sağlık hizmeti verilmesi,

*KOVİD-19 şüphesi gösteren evsizlerin izolasyonda olabilecekleri, düzenli ve besleyici gıdalarla beslenebilecekleri, sağlık personeli desteği olan mekanların tahsis edilmesi,

* İlaç katkı paylarının Covid-19 ile mücadele süresince kaldırılması,

*Nüfus yoğunluğu oldukça yüksek olan bu mahallelerde düzenli aralıklarda dezenfeksiyon yapılması,

* Mahallelerde sosyal yaşamın, dayanışmanın bir parçası olan kapı önü toplanmalarının yapılmaması konusunda bilgilendirme yapılması,

* Covid-19’dan korunma, salgının önlenmesi konusundaki kamu spotlarının düzenli olarak STK’lar ve toplum önderleri aracılığıyla yoksul kırılgan kesimlerin çevrelerinde yayılmasının temin edilmesi,

* Covid-19 sonrasında eğitimden kopan Roman çocukları için telafi eğitimi planlanıp uygulanması,

* İşini kaybetmiş ailelerin tekrar iş kurana kadar Toplum Yararına Program (TYP) kapsamında değerlendirilmesi,

* İvedi bir şekilde okur-yazar olmayan Romanlar için okuryazarlık kursuna başlatılması. Yukarıda sıralananlar gibi yoksul kırılgan kesimlerin ihtiyaç ve özelliklerini dikkate alan önlemlerin, bu kesimlerin mağduriyetlerini azaltmasının yanı sıra, halk sağlığını koruyacağı ve Covid-19 yayılma hızını düşüreceği açıktır. İlgili kamu kurumları ve yerel yönetimlerin koordinasyon içinde gerekli tedbirleri çeşitlendirip alacağını umuyoruz.”