AKP ve MHP ortaklığıyla getirilen seçim kanun teklifi, muhalefetin tüm itirazlarına rağmen komisyondan geçti. Genel Kurul’da bugün görüşülecek kanun teklifinde, seçmenlerin oy kullanabilmesi için bulundukları yerde 1 yıl yaşamaları gerekiyor, komisyonda yapılan tartışmaların ardından bu süre 3 aya indirildi. Siyasetçiler ve sivil toplum kuruluşları iktidarın bu değişiklikle kendisine oy vermeyeceğini düşündüğü öğrencileri, mevsimlik tarım işçilerini ve “Z kuşağı” olarak adlandırılan bir sonraki seçimlerde ilk kez oy kullanacak olan gençleri seçimin dışına itmeyi amaçladığına vurgu yaptı.
Komisyon görüşmelerinde yer alan Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İstanbul Milletvekili Mahmut Tanal ve Halkların Demokratik Partisi (HDP) Batman Milletvekili Mehmet Rüştü Tiryaki, seçim kanununda getirilen düzenlemeyi değerlendirdi.
Z KUŞAĞINA BARİKAT
İktidarın getirdiği yasanın şeffaf ve adil olmadığını söyleyen CHP'li Mahmut Tanal, seçim yasasını tamamen büyük partilerin işine yarayacak şekilde düzenlendiğine dikkati çekti. İktidarın, sandıkta kazanamayacağı seçimi masa başında kazanmak için söz konusu yasayı getirdiğini aktaran Tanal, iktidarın bütün hesaplarına rağmen kaybedeceğini söyledi. Tanal, gelen yasayla asıl hedefin “Z kuşağı” olduğunu vurgulayarak, “Kanunla, ‘Adresin kapanması nedeniyle adres kayıt sisteminde gözükmeyenler en son seçmen olduğu yerde oy kullanır’ ibaresi getiriliyor. Adres kaydında gözükmeyen gençler var. Bu gençler bir önceki seçimlerde de oy kullanamadıkları için nerede oy kullanacak? Aslında bunlar gençlerin kendilerine oy vermeyeceklerini bildikleri için Z kuşağına böyle bir barikat kuruyorlar. Bir yıl önceki kayıtlar esas alınıyor ama 18 yaşına giren gençler zaten daha önce oy kullanmadıkları için seçimlerin dışına atılıyor. Mevsimlik tarım işçileri veya günübirlik işçiler bu tür düzenlemeyle seçimin dışına atılıyor” diye konuştu.
SEÇME HAKKI ENGELLENİYOR
İktidarın getirdiği yasa tasarısıyla oy kullanma hakkının halkın elinden aldığını belirten Tanal, mevsimlik tarım işçilerinin yılın 7-8 ayını başka kentlerde yaşamak zorunda kaldığını hatırlattı. Tanal, “Mevsimlik tarım işçileri nisanın ilk haftasından çıkıp ekimin son haftasına kadar farklı kentlerde çalışıyor. Bu mevsimlik tarım işçilerinin gittikleri yerde adresleri yok, çocukları öğrenci genelde. Evet, haziran ayında yapılan seçimlerde bu insanların hiçbiri oy kullanamadı ya da çok azı oy kulandı” ifadelerini kullandı.
İKTİDARIN HESAPLARI
Mevsimlik tarım işçilerinin oy verdiği partilerin genelde sosyal demokrat partiler olduğunu söyleyen Tanal, “Mevsimlik tarım işçilerinin geldiği iller belli, oy verdikleri partiler belli. İktidar, ‘Acaba biz bunların önünü nasıl kesebiliriz’ diye düşünüyor. Z kuşağı zaten siyasi iktidarı dışlamış durumda, iktidarın Z kuşağından alacağı oy çok az, bu yüzden iktidar ‘Biz bu sınıfları nasıl baypas edebiliriz’ hesabı yapıyor. İktidarın asıl hedefi Z kuşağını engellemek. Ama kazdıkları kuyuya düşeceklerdir” şeklinde konuştu.
YOKSUL SEÇMENE ZORLUK
Yasa tasarısıyla yer değiştiren yoksul bırakılmış seçmenlerin oy kullanmakta zorluk çekeceğini ifade eden HDP'li Mehmet Rüştü Tiryaki de, “Başka bir yere taşınırsanız oy kullanabilmek için eski yerleşim yerinize gitmeniz gerekiyor. Bu durumda bazı giderleriniz olacak, yol, kalacak yer, yemek gibi. Elbette yoksulların, öğrencilerin bunu karşılayabilmesi pek mümkün değil dolayısıyla bu yasadan düşük gelirli kimseler etkilenecek. Ayrıca buna karşılık olarak önlemler alıyoruz, seçmenlerimizi oy kullanacakları yerlere taşıyoruz. Bu olumsuz etkiyi azaltmaya çalışacağız” ifadelerini kullandı.
GÖZARDI EDİLEN HUSUSLAR
Yasa değişikliği olmasa bile seçmenlerin birçoğunun oy kullanacak yerlerde olmayacağını belirten Tiryaki, Türkiye tarihinde hiçbir seçim yasasının yoksulları, öğrencileri ve mevsimlik işçileri gözeterek düzenlenmediğini söyledi. Tiryaki, şöyle devam etti: “Her hâlükârda öğrenciler, mevsimlik işçiler, başka kentlerde çalışmak zorunda kalanlar bundan olumsuz etkilenir. Bu yasa teklifi olsa da olmasa da hiçbir seçim yasası yoksulların çıkarlarını, yasam koşullarını gözeterek bir düzenleme yapmak amacını taşımamıştır.”
SEÇİM GİDERLERİ KARŞILANSIN
Kamu idarelerinin yoksullarının seçim giderlerini karşılaması durumunda mevsimlik tarım işçilerinin, öğrencilerin seçimlere katılmasının mümkün olduğunu belirten Tiryaki, “Buna karşı savunabileceğimiz tek şey şu olabilir; kamu idareleri kayıtlı yer dışında okuyan, çalışan kişileri giderlerini karşılamalı. İktidar, eğer seçmen iradesinin tam yansımasını istiyorsa bunu yapmalı” dedi.
MA / Berivan Kutlu
