Adıyaman’da Kahta Çayı üzerinde yapımı devam eden Karakuş HES projesi kapsamında patlatılan dinamitler, birinci dereceden sit alanı içinde olan tarihi Cendere Köprüsü ve Karakuş Tümlüsü'nü (Anıt Mezar) yıkılmakla karşı karşıya. HES inşaatı, Nemrut Dağı'na 15 kilometre, Karakuş Tümlüsü'ne 5 kilometre ve Tarihi Cendere köprüsü'ne ise sadece 3 kilometre mesafede.

Kahta ilçesinde bulunan ve tarihi bin 900 yıl öncesine dayanan Cendere Köprüsü, yaşanan sarsıntılardan kaynaklı araç trafiğine kapatılmış. Sadece yaya trafiğine açık olan köprü, eski adıyla Chabinas olarak İsa’dan Sonra (İ.S.) 1'inci yüzyıl sonlarında Samsat’ta karargah kurmuş olan 16'ncı Roma Lejyonu Septimius Severus tarafından ailesi onuruna inşa ettirilmiş.

YIKILMA TEHLİKESİ VAR

Köprü Cendere Çayı üzerin de olduğu için Cendere Köprüsü olarak adlandırılırken, yörede bulunan yurttaşların uğrak yeri. Piknikçilerin bıraktığı çöplerden kaynaklı tarihi alan adeta bir çöplüğü andırırken, köprünün çeşitli yerlerinde yazılan yazılar dikkat çekiyor. HES projesi ile yaşadığı sarsıntılardan dolayı yıkılma tehlikesi ile karşı karşıya olan köprü, etrafında yakılan mangal ateşinden kaynaklı köprünün sütunlarında bozulmalar meydana gelmiş durumda. 

DUYARSIZ

Piknikçilerde Cafer Kaygısız, yaşanan kirliliğinin bir numaralı sebebinin belediye olduğunu ileri sürdü. Belediyenin tarihi alana bakım yapması gerektiğini sözlerine ekleyen Kaygısız, “Normal de belediyenin bu alanın çevre düzenlemesini yapması gerekiyor. Piknik alanı için çöp tenekesinden, mangal yerine ve tuvaletlere kadar her şeyi yapması gerekiyor. Ancak bunların hiç biri yapılmadığı gibi yaratılan tahribata da göz yumuluyor” diye konuştu. 

ANIT MEZARDA YOK OLUYOR

Karakuş Hes projesi havzasında ola ve yok olma ile yüz yüze kalan bir diğer tarihi yapı ise, Karakuş Tümlüsü (Anıt mezar). Nemrut dağının girişinde bulunan ve Kommagene Krallığına ait olan Karakuş Tümlüsü'nün tarihi Milattan Önce  (M.Ö) 1’inci yüz yıla dayanıyor. Tümlü, Kommagene Krallık ailesine ait bir anıt mezar. Tarihi alanın çevresinde hiçbir koruyucu önlem alınmazken, alanın çevresinde bulunan sütunların patlayan dinamitlerden tahrip olduğu görülüyor. Yerde bulunan aslan heykelinin bir kısmının kırıldığı görülürken, bu tahribatın nedeninde HES projesi kapsamında patlayan dinamitler olduğu belirtiliyor. 

DİNAMİTLER SARSMIŞ

Tarihi alanda daha önce sıklıkla definecilerin kazı yaptığı belirtilirken, bu yüzden alanın birçok yerinde koca çukurların açıldığı ve bunların çakıl taşları ile tekrar doldurulduğu belirtildi. Kahta Çayı üzerinde yapımı devam eden HES projesi kapsamında kayaların kırılması için kullanılan dinamitler ile tarihi dokuya zarar veriliyor. Dinamit patlamalarından kaynaklı tüm alan sarsılırken, tümlünün sütunları da sarsıntıdan etkileniyor. 

‘TARİHİ ALANDA HES’Mİ OLUR?’

Tümlü’de çay ocağı işleten, ancak adını vermek istemeyen bir yurttaş, şunları söyledi: “Biz kendi tarihimize sahip çıkamıyoruz. Tarihi alana gelen herkes zarar veriyor. Bu anlamda yetkililerin almış olduğu bir önlem yok. Buda yetmiyor günün her saatinde dinamit patlatılıyor. Tarihi bir alanın tam ortasında HES mi yapılır? Ama devlet kendi tarihini yaşatmak için değil, yok etmek için uğraşıyor. Bu alanların daha fazla korunması gerekiyor. İnsanların heykellere zarar vermesinin önüne geçilmesi ve HES inşaatının bir an önce durdurulması gerekiyor.”      

MA / Erdoğan Alayumat