Hollanda vatandaşı Kees Huizinga normalde yılın bu zamanında orta Ukrayna'daki çiftliğine buğday, arpa ve mısır ekmekle meşguldür. Ancak işçileri savaşa giden Hollandalı, Rus işgalinin küresel buğday arzı üzerindeki etkisi hakkında alarm vermek amacıyla tahıl silolarını bırakıp çıktı.
Rusya ve Ukrayna, dünya buğday ihracatının neredeyse üçte birini sağlıyor ve Rusya'nın komşusuna saldırmasından bu yana Karadeniz'deki limanlar fiilen durma noktasına geldi. Sonuç olarak, buğday fiyatları rekor seviyelere çıkarak 2007-08 gıda krizi sırasında görülen seviyeleri geçti.
“Ukrayna'daki çiftçiler yakın zamanda ekime başlamazsa, gıda güvenliğinde büyük bir kriz olacak. Önümüzdeki yıl Ukrayna'nın gıda üretimi düşerse, buğday fiyatı iki veya üç katına çıkabilir" değerlendirmesi yaptı Hollandalı çiftçi. Kendisi 1.100 üyesi ülkenin tarım arazilerinin yüzde 10'undan biraz azını kaplayan bir çiftçi kooperatifinin bir üyesi.
Financial Times gazetesinin haberine göre, Huizinga'nın çiftliğinde olduğu gibi iyi depolanmış buğday birkaç ay dayanabilirken, tarım uzmanları ve politikacılar, geciken sevkiyatların buğday, tahıl, ayçiçek yağı ve arpa için bölgeye güvenen ülkeler üzerindeki olumsuz etkisi konusunda uyarıda bulundular.
ABD Tarım Bakanlığı eski baş ekonomisti ve tarım politikası düşünce kuruluşu IFPRI'de kıdemli bir yönetici olan Joseph Glauber, "Farklı tedarikçiler bulmak zorunda kalacaklar ve tüm bunlar daha yüksek fiyatlar anlamına geliyor" dedi.
Analistler ve gıda yardımı kuruluşları, fiyatlardaki artışın Ocak ayında zaten yedi yılın en yüksek seviyesi olan yüzde 7,8'e ulaşan gıda enflasyonunu hızlandıracağını ve en büyük etkinin daha yoksul tahıl ithalatçılarının gıda güvenliği üzerinde olacağı konusunda uyarıda bulundu.
Ukrayna, Lübnan'ın buğday ithalatının yüzde 90'ını oluşturuyor ve Somali, Suriye ve Libya gibi ülkeler için önde gelen tedarikçi konumunda. Capital Economics'te yükselen piyasa ekonomisti James Swanston, “Lübnan zaten yüksek bir ithalat faturasıyla gerçekten mücadele ediyor ve bu sadece işleri daha da kötüleştirecek" dedi.
Uluslararası Ticaret Merkezi'ne göre, Rusya ayrıca Karadeniz komşusu Türkiye'ye buğday ithalatının yüzde 70'inden fazlasını sağlıyor. Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinden önce bile, Türkiye'de enflasyon Şubat ayında yüzde 54,4 ile 20 yılın en yüksek seviyesine ulaşmıştı. Devlet Toprak Mahsulleri Kurumu'nun eski başkanı ve danışmanlık firması IK Tarımussu'nun direktörü İsmail Kemaloğlu, “Savaş sadece gıda maliyetini artıracak” diye konuştu:
“Burada Türkiye için kritik olan Karadeniz'in lojistik ve fiyat avantajı sunmasıdır… Türkiye buğdayı ABD'den veya Avustralya'dan satın aldığında maliyetler önemli ölçüde artacaktır. Savaş yarın sona erse bile, Ukrayna'nın ekim sezonu zaten kesintiye uğradı ve ne olursa olsun 2022 hasadı etkileyecek."
Daha yoksul ülkelere dağıtmak için tahıl ve gıda tedarik eden BM Dünya Gıda Programı, geçen yıl yüzde 70'i Ukrayna ve Rusya'dan gelen 1,4 milyon tonun biraz altında buğday satın aldı.
İşgalden önce, Kanada, ABD ve Arjantin'deki yetersiz hasat nedeniyle buğday maliyetinde yüzde 30'luk bir artışla karşı karşıyaydı. Tahıl fiyatlarındaki son artışın yardım sağlama kabiliyetini daha da azaltacağı belirtildi. WFP baş ekonomisti Arif Husain, "Bu, mega boyutlarda gereksiz bir şok" yorumu yaptı.
